MINISTER ZDROWIA
W odpowiedzi na pismo z dnia PP-WPS.0201.1,2015 z dnia 24 czerwca 2015 r. dot. projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wykazu wyrobów medycznych i wykazu badań diagnostycznych, w porozumieniu z krajowym konsultantem do spraw mikrobiologii lekarskiej panią prof. dr hab. Walerią Hryniewicz, Główny Inspektorat Sanitarny przedstawia następujące uwagi:
1) Z tabeli stanowiącej załącznik nr l do rozporządzenia należy usunąć w całości rubrykę 5: „leki przeciwzakaźne działające ogólnie", w której zamieszczono substancje właściwe dia następujących podawanych doustnie antybiotyków: amoksycylina, doksycyklina, flukonazol oraz leku antywirusowego acyclovir.
Uzasadnienie:
W uzasadnieniu do projektowanego rozporządzenia nie zawarto wyjaśnienia, jakimi przesłankami – wynikającymi z konieczności usprawnienia organizacji udzielania świadczeń zdrowotnych i potrzeb pacjentów – kierowano się umieszczając w wykazie leków, które mogą być ordynowane przez pielęgniarki i położne antybiotyki, które są podawane doustnie i działają ogólnoustrojowo (amoksycylina, doksycyklina, flukonazol). Brak jest również uzasadnienia dla umieszczenia w rozporządzeniu acykloviru, który ze względu na stany chorobowe uzasadniające jego zastosowanie ogólnoustrojowe, również powinien pozostać w postaci doustnej lekiem ordynowanym wyłącznie przez lekarza.
Należy zwrócić uwagę, że antybiotykoterapia prowadzona przedmiotowymi lekami powinna być w większości wskazań medycznych krótkotrwała (najczęściej od 5 do 10 dni) i ich ordynacja jest dokonywana bezpośrednio przez lekarza podczas tej samej wizyty lekarskiej, na której zostało postawione rozpoznanie. Ponieważ stosowanie ww. leków nie ma charakteru przewlekłego, w związku z powyższym brak jest uzasadnienia dla ordynacji ww, antybiotyków również w ramach przedłużenia przez pielęgniarki położne leczenia zleconego przez lekarza. Natomiast w przypadkach, gdy stosowane leczenie nie przyniesie oczekiwanego efektu i antybiotykoterapia powinna być kontynuowana w dłuższym okresie, niezbędne jest zastosowania antybiotykoterapii celowanej opartej na wyniku badania mikrobiologicznego, co jest związane z koniecznością wizyty u lekarza.
Równocześnie należy zwrócić uwagę, że wśród badań które zgodnie z projektowanym rozporządzeniem będą mogły być zlecane przez osoby wykonujące zawód pielęgniarki lub położnej (załącznik nr 4) nie znalazły się badania laboratoryjne w kierunku bakterii chorobotwórczych, które mogą być leczone antybiotykami, które znalazły się przedmiotowym wykazie. W związku z powyższym ordynowana w trybie projektowanego rozporządzenia antybiotykoterapia musiałby mieć praktycznie wyłącznie empiryczny charakter, nie oparty o rozpoznanie laboratoryjne.
Reasumując ujęcie w rozporządzeniu „Leków przeciwzakaźnych działające ogólnie" jest nieuzasadniona z punktu widzenia zachowania prawidłowego postępowania diagnostyczno-leczniczego i jej głównym skutkiem może być dalsze narastania lekooporności.
W związku z powyższym możliwość wystawiania przez pielęgniarki i położne recept na antybiotyki budzi duże wątpliwości w kontekście m.in.:
– Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków powołanego w 2006 roku przez Ministra Zdrowia w związku z zaleceniami Komisji Europejskiej dotyczące racjonalnego stosowania antybiotyków w krajach członkowskich UE (Rekomendacja 2002/77/EC),
– planu działania dla krajów UE na rzecz zwalczania rosnącego zagrożenia związanego z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe,
– oraz narastania lekooporności drobnoustrojów w Polsce z powodu niewłaściwego stosowania antybiotyków.
Ze stanowiska Rządu przygotowywanego w związku z Raportem Komisji Europejskiej z realizacji Rekomendacji 2002/77/EC w sprawie racjonalnego stosowania antybiotyków, przyjętego przez Komitet Europejski Rady Ministrów dnia 3 marca 2006 roku wynika, iż konsumpcja antybiotyków w medycynie osiągnęła wysoki poziom, a Polska należy do grupy krajów o najwyższym zużyciu antybiotyków w przeliczeniu na 1000 mieszkańców dziennie w Unii Europejskiej, z czego 90% zlecanych jest w podstawowej opiece zdrowotnej.
W odpowiedzi na te zagrożenia podjęto wiele inicjatyw mających na celu poznanie mechanizmów lekooporności, wypracowanie sposobów jej zapobiegania oraz wdrożenie mechanizmów eliminujących nadmierne stosowanie tej grupy leków, co wymaga jednak konsekwentnego działania, w tym realizowania Narodowego programu Ochrony Antybiotyków, w ramach którego obecnie m.in. intensyfikowane są szkolenia wyłącznie lekarzy, Rozwiązania proponowane w przedmiotowym rozporządzeniu mogą spowodować negatywne skutki w tym obszarze, przy jednoczesnym braku korzyści dla pacjentów w związku z ich wprowadzeniem.
Wydaje się również, iż tytuł rozporządzenia powinien w sposób adekwatny informować co do jego treści i wskazywać, jakiego konkretnie wykazu substancji czynnych … rozporządzenie dotyczy. Na podstawie obecnego tytułu odbiorcy nie uzyskują informacji o jego faktycznym zakresie merytorycznym. Równocześnie biorąc pod uwagę, że uprawnienie pielęgniarek i położnych do ordynacji leków nie wynika z samego posiadania prawa wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej, lecz wymaga spełnienia określonych dodatkowych kryteriów (m.in. ukończenia stosownego kursu), w tytule należy wskazać, że chodzi o pielęgniarki i położne, które są do wystawiania recept uprawnione zgodnie z przepisami art. 15a ust. 8 pkt l i 2 ustawy upoważniającej (np. … w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wykazu wyrobów medycznych i wykazu badań diagnostycznych, które mogą być ordynowane przez uprawnione pielęgniarki i położne).
Główny Inspektor Sanitarny
Więcej informacji w sprawie recept pielęgniarek znajdziesz w Ogólnopolskiej Gazecie Pielęgniarek i Położnych pielegniarki.info.pl – nakład 90 tysięce egzemplarzy!!!
Zobacz informator pt.: Recepty pielęgniarek w Gazecie nr 1/2015
Zobacz informator pt.: Recepty pielęgniarek w Gazecie nr 2/2015
Zobacz więcej informacji w aktualnościach w dziale – recepty pielęgniarek i położnych
Komentarze
