Profesjonalizm i samodzielność to szansa

– rozmowa dr hab. Joanna Jasińską, prorektor ds. dydaktyki i rozwoju Warszawskiej Uczelni Medycznej im. T. Koźluka.

Pani Profesor, 29 maja miała miejsce II Ogólnopolska Konferencja Warszawskiej Uczelni Medycznej, podobnie jak ta z 2020 r. poświęcona pielęgniarkom i położnym. Dlaczego uczelnia zdecydowała się ponownie podjąć problematykę tej grupy zawodowej?

Uważamy, że należy wciąż rozmawiać na temat pielęgniarstwa i położnictwa, zwłaszcza
z powodu wysokich oczekiwań społecznych. Podczas naszego wydarzenia chcieliśmy podkreślić, że profesjonalizm, kompetencje zawodowe powinny nieodzownie charakteryzować każdą pielęgniarkę i położną. Zależy nam także aby ,,odczarować” stereotypowe postrzeganie zawodu pielęgniarki i położnej również wśród osób współpracujących w zespole terapeutycznym.

Konferencja miała w tym roku specjalny wydźwięk, poświęcona została misji i profesjonalizacji w zawodzie pielęgniarki i położnej. Wyjątkową chwilą była minuta ciszy.

Rok 2020 i 2021 to trudny czas dla systemów ochrony zdrowia, w tym pielęgniarek i położnych. Pandemia SARS-CoV-2 przyczyniła się do śmierci wielu z nich. Nasze koleżanki poniosły najwyższą cenę – swoje życie, za pracę na pierwszej linii frontu z epidemią. To często, ciche bohaterki. Chcieliśmy oddać im hołd

Podczas konferencji podjęto kilkanaście bardzo ważnych, bieżących tematów dot. środowiska zawodowego pielęgniarek i położnych.

Rozmawialiśmy o misji i profesjonalizacji w zawodzie pielęgniarki i położnej. Myślą przewodnią i celem głównym konferencji było ukazanie współczesnego pielęgniarstwa i położnictwa, które podlegają ciągłemu umocnieniu i rozwojowi jako zawód, profesja, nauka, wiedza, etyka i powołanie. Nad przebiegiem obrad czuwał Komitet Naukowy, na czele którego zasiadała profesor dr hab. Irena Wrońska, Dziekan Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Zaszczytem dla nas była także obecność wybitnych w swoich dziedzinach specjalistów. W naszym wydarzeniu głos zabrali m.in. prof. dr hab. Mariola Głowacka, dr Dorota Kilańska, dr Beata Cholewka, Dr Paweł Witt a także mgr Anna Kaczmarczyk, laureatka Nagrody Florence Nightingale, pielęgniarka w randze porucznika, obecnie będąca na misji w Libanie. O kompetencjach kulturowych pielęgniarstwie mówiła mgr Barbara Kaliwoda a temat uzupełnili eksperci w Zespole Równego Traktowania Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich – mgr Joanna Subko i mgr. Marcin Sośniak. Podczas naszej konferencji znacząco wybrzmiało, że treść współczesnego pielęgniarstwa i położnictwa, a tym samym zakres zadań zawodowych pielęgniarki, pielęgniarza, położnej pozostaje w ścisłym związku z rozwojem nauki. Szczególnie istotne jest rzetelne przedstawianie faktów oraz wzmacnianie wagi naukowych argumentów dla wspólnego celu, jakim jest głównie bezpieczeństwo pacjenta oraz współpraca zespołu terapeutycznego.

Jakie sformułowano wnioski?

Po pierwsze – pozycja pielęgniarki i położnej w systemie opieki zdrowotnej zależy od świadomości zawodowej, profesjonalizmu, postrzegania tych grup zawodowych przez społeczeństwo, podejścia do zarządzania opieką zdrowotną, postawy kierowniczej kadry pielęgniarskiej i postaw członków zespołu terapeutycznego.

Po drugie- profesjonalizm i samodzielność zawodowa pielęgniarek i położnych stanowią szansę dla pozycji współczesnego pielęgniarstwa i położnictwa, które w dużej mierze zależy od rozwoju nauk medycznych i nauk o zdrowiu. Istotne jest również podkreślenie, że na samodzielność zawodową pielęgniarek i położnych wpływa wiedza i umiejętności, rozwój kształcenia przed- i podyplomowego, aktywny udział pielęgniarek i położnych w realizacji programów terapeutycznych, prewencyjnych, profilaktycznych.

Samodzielność zawodowa pielęgniarki, położnej to również autonomiczne miejsce w zespole terapeutycznym, co rozumiane jest jako współdecydowanie, współdziałanie, profesjonalna postawa, a także profesjonalna ocena i wypowiedzi na temat własnej roli i zadań zawodowych.

Pani Profesor, nie zabrakło także tematyki kształcenia pielęgniarek/ pielęgniarzy i położnych. Jakie wyzwania stoją przed systemem kształcenia profesjonalistów tej dziedziny?

Z prognoz Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych dotyczących sytuacji pielęgniarek
w Polsce wynika, że już za niespełna 5 lat Polacy mogą zostać pozbawieni profesjonalnej opieki pielęgniarskiej i położniczej. Za 7 lat liczba pielęgniarek i położnych w Polsce może zmniejszyć się o 54 tys. Dlatego do wyzwań stojących przed systemem kształcenia profesjonalistów w dziedzinie pielęgniarstwa i położnictwa zaliczyłabym na przykład konieczność opracowania a następnie realnego wdrożenia programu zabezpieczenia społecznego świadczeń medycznych realizowanych przez pielęgniarki i położne. Program powinien uwzględniać m.in.:

• opracowanie i wdrożenie docelowego wskaźnika zatrudnienia pielęgniarek i położnych na 1000 mieszkańców, politykę zatrudnienia i wytyczenie ścieżki awansu zawodowego, upowszechnienie idei tzw. e-pielęgniarstwa i e-położnictwa w samokształceniu pielęgniarek,

• opracowanie i wdrożenie mechanizmów zapewniających wynagrodzenie zgodne z posiadanymi kwalifikacjami i rodzajem wykonywanej pracy, co będzie miało pozytywny wpływ na zachęcanie młodych osób do kształcenia się i podejmowania pracy w zawodzie pielęgniarki i położnej, minimalną liczbę specjalistów w poszczególnych dziedzinach pielęgniarstwa i położnictwa w poszczególnych województwach, możliwości realizacji kształcenia ustawicznego, opracowanie i wdrożenie do kształcenia przeddyplomowego i podyplomowego pielęgniarek i położnych rozwiązań mobilnych i telemedycznych umożliwiających zdalną opiekę nad pacjentem, telekonsultacje oraz monitoring stosowania zaleceń terapeutycznych.