Ministerstwo zdrowia przedstawiło w dniu 25 lipca 2007 roku projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu i rodzaju świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych, wykonywanych przez pielęgniarkę samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego, oraz zakresu i rodzaju takich świadczeń wykonywanych przez położną samodzielnie
Do projektu nowelizacji rozporządzenia zgłoszono uwagi w ramach konsultacji społecznych:
Komentarz redakcji Portalu Pielęgniarek i Położnych
Polskie Towarzystwo Ratownictwa Medycznego uważa, że ministerstwo zdrowia nie ma ustawowej delagacji do wydania przedmiotowego rozporządzenia, gdyż ustawodawca taką delegację przyznał Ministrowi Zdrowia tylko w zakresie określenia kompetencji ratownika medycznego. Ciekawa interpretacja, nad którą trzeba się zastanowić. Natomiast warto zwrócić uwagę, że rozporządzenie w sprawie zakresu i rodzaju świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych, wykonywanych przez pielęgniarkę samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego, oraz zakresu i rodzaju takich świadczeń wykonywanych przez położną samodzielnie wydane jest na podstawie art. 6 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, który brzmi:
Art. 6. ’Minister właściwy do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych oraz Naczelnej Rady Lekarskiej, określi, w drodze rozporządzenia, rodzaj i zakres świadczeń, o których mowa w art. 4 ust. 2 pkt 5 i art. 5 ust. 2 pkt 10, udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego, uwzględniając w szczególności: rodzaj świadczeń, do udzielania których wymagane są dodatkowe kwalifikacje uzyskane w toku kształcenia podyplomowego, wraz z określeniem tych kwalifikacji, rodzaje materiałów pobieranych do celów diagnostycznych, wykaz badań diagnostycznych do przeprowadzania oraz wykaz leków, do podawania których samodzielnie bez zlecenia lekarskiego jest uprawniona pielęgniarka i położna.’
Zakwestionowanie przez Polskie Towarzystwo Ratownictwa Medycznego, delegacji Ministra Zdrowia do określenia rozporządzeniem kompetencji pielęgniarki systemu jest częściowo zasadne. Bo gdyby intencją ustawodawcy było, aby określono również kompetencje pielęgniarki systemu to art. 11 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym w obecnym brzmieniu:
art. 11 ust. 2: 'Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego, w tym pod nadzorem lekarza systemu, kierując się zakresem wiedzy i umiejętności nabytych w ramach kształcenia przeddyplomowego i podyplomowego.’
powinien mieć brzmienie:
art. 11 ust. 2: 'Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez pielegniarkę system i uratownika medycznego , w tym pod nadzorem lekarza systemu, kierując się zakresem wiedzy i umiejętności nabytych w ramach kształcenia przeddyplomowego i podyplomowego.’
Dwa słowa, a nie byłoby problemów.
Brak określenia kompetencji pielęgniarki systemu był powodem pisma pielęgniarek i pielęgniarzy po ukończonej specjalizacji z pielęgniarstwa ratunkowego do Naczelnej Izby PiP w sprawie określenie ich uprawnień.
Odpowiedź na wyżej cytowane pismo Naczelnej Izby PiP.
Dokładnie prześledziłem stenogramy z posiedzeń Komisji Zdrowia, która omawiała nową ustawę o ratownictwie. Przedstawiciel Izby Pielęgniarek i Położnych nie zainterweniował w sytuacji, kiedy jeden z posłów zapytał (poseł Zbigniew Podraza):
Mam pytanie, ale nie do art. 28, tylko zamykające pewien etap pracy. Mówiliśmy o ratowniku medycznym, ratowniku, lekarzu systemu i dyspozytorze medycznym, ale nie o pielęgniarce systemu. Dlatego kieruję pytanie do przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia, czy tak jest specjalnie, czy to gdzieś umknęło. Czy wystarczy mowa o zawodzie pielęgniarki i położnej, czy tylko definicja? O ile szczegółowo są rozpisane zadania ratownika czy dyspozytora medycznego, o tyle, jeśli chodzi o pielęgniarkę, tych zapisów w ustawie nie ma. Dzielę się swoimi przemyśleniami – takie informacje do mnie dotarły.
Podsekretarz stanu w MZ Jarosław Pinkas:
Panie pośle, wystarczy art. 3 pkt 6. Reszta jest w ustawie o zawodzie pielęgniarki i położnej.’
Przedstawiciel Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych nie zareagował. Pytanie po co w takim razie tam był. Dlaczego nie zadbał o interesy naszej grupy zawodowej?
Dlatego określenie kompetencji pielęgniarki systemu musi nastąpić na podstawie art. 6 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej w rozporządzeniu 'co wolno pielęgniarce wykonać bez zlecenia lekarskiego’.
Znając nasze realia prawdopodobnie będzie grupa prawników, która przyjmie interpretację ratowników medycznych. Inni prawnicy przyjmą stanowisko, że Minister zdrowia ma delegacje do określenia kompetencji pielęgniarki systemu w art. 6 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej.
Dalszy ciąg uwag za chwilę …..około 20.00
Natomiast Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, nie złożyła swoich uwag. W jej imieniu uwagi złożył Zespół Pielęgniarek Ratunkowych przy Okręgowej Izbie Pielęgniarek i Położnych w Radomiu. Ten fakt pozostawiam ocenie czytających ten komentarz. Wspomniany zespół propnuje, żeby pielęgniarka systemu pełniła funkcję kierownika zespołu podstawowego. Nie zgadzam się z tym propozycją takiego zapisu. Ustawa precyzuje, że:
Art. 36.
’1. Zespoły ratownictwa medycznego dzielą się na:
2) zespoły podstawowe, w skład których wchodzą co najmniej dwie osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych, w tym pielęgniarka systemu lub ratownik medyczny.’
Czy ten zapis wyklucza, że pielęgniarka może pełnić rolę kierownika zespołu? Nie! Moim zdaniem ustawodwaca słusznie pozostawił rostrzygnięcie, kto będzie kierownikiem zespołu dysponentom zespołów ratownictwa medycznego. Może być taka systacja, że w danym zespole do pełnienia funkcji kierownika zespołu będzie miał wieksze predyspozycje ratownik medyczny w innym składzie osobowym pielęgniarka systemu. Po za tym taka regulacja powinna jak już, to znaleść się w ustawie, a nie w rozporządzeniu.
Wspomniany zespół postuluje, aby pielęgniarka systemu miała kompetencje do postawienia diagnozy ratowniczej według klasyfikacji ICD10.
Zobacz:
Ministerstwo zdrowia: osobami uprawnionymi do stawiania diagnozy, a tym samym posługiwania się kategoriami międzynarodowej klasyfikacji ICD-10 są obecnie lekarze oraz ratownicy medyczni. Pielęgniarki systemu nie posiadają natomiast uprawnień formalnych do samodzielnego stawiania diagnozy niezbędnej w ratownictwie medycznym i nie mogą stanowić wyłącznej obsady podstawowego zespołu ratownictwa medycznego.
Interesujące uwagi zgłosiło Polskie Stowarzyszenie Ratowników Medycznych postulując, aby z treści zapisu w projekcie rozporządzenia:
’Pielęgniarka posiadająca tytuł specjalisty lub specjalizująca się w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki, pielęgniarstwa chirurgicznego, pielęgniarstwa kardiologicznego lub pielęgniarstwa pediatrycznego, a także pielęgniarka posiadająca ukończony kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki, pielęgniarstwa chirurgicznego, pielęgniarstwa kardiologicznego lub pielęgniarstwa pediatrycznego oraz posiadająca co najmniej 3-letni staż pracy w oddziałach tych specjalności, oddziałach pomocy doraźnej, izbach przyjęć lub pogotowiu ratunkowym, jest uprawniona do wykonywania samodzielnie, bez zlecenia lekarskiego medycznych czynności ratunkowych obejmujących’
wykreślić: pielęgniarstwo chirurgiczne, kardiologiczne, pediatryczne!
Moim zdaniem postulaty częściowo zasadne, ale spóźnione, bo ustawa reguluje, że pielęgniarką systemu jest:
Art. 3.
’6) pielęgniarka systemu – pielęgniarkę posiadającą tytuł specjalisty lub specjalizującą się w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii i intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii, pediatrii, a także pielęgniarkę posiadającą ukończony kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii i intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii, pediatrii oraz posiadającą co najmniej 3-letni staż pracy w oddziałach tych specjalności, oddziałach pomocy doraźnej, izbach przyjęć lub pogotowiu ratunkowym;’
Wobec powyższego Minister Zdrowia nie ma delegacji do zawężania definicji pielęgniarki systemu.
Definicja pojęcia pielęgniarki systemu od początku jej projektu, a później jako zapisu ustawowego wzbudzała wątpliwości.
Po pierwsze – pielęgniarka systemu wg ustawy to osoba po specjalizacji lub po kursie kwalifikacyjnym lub specjalizująca się. Czyli ustawodawca nie różnicuje kompetencji pielęgniarki specjalistki, w trakcie specjalizacji oraz osoby po kursie kwalifikacyjnym. Mało tego kurs kwalifikacyjny należy mieć ukończony. Jest to niekonsekwencja, gdyż aby rozpocząć specjalizację nie trzeba posiadać odbytego kursu kwalifikacyjnego. Czyli pielęgniarka bez kursu kwalifikacyjnego, ale na początku szkolenia specjalizacyjnego może być pielęgniarką systemu, natomiast pielęgniarka w trakcie kursu kwalifikacyjnego nie.
Po drugie – powyżej cytowany zapis dotyczący pielęgniarki systemu nie koreluje z zapisami rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie zakresu świadczeń wykonywanych przez pielęgniarkę bez zlecenia lekarskiego? Wyżej cytowane rozporządzenia daje kompetencje pielęgniarce i położnej do:
„*podawania dożylnego leków oraz kroplowego przetaczania dożylnego płynów w ramach postępowania w resuscytacji krążeniowo-oddechowej według obowiązujących standardów postępowania w stanach naglących, pod warunkiem odbycia kursu specjalistycznego
*wykonywania intubacji dotchawiczej w sytuacjach nagłych, pod warunkiem uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa w zakresie anestezjologii i intensywnej terapii,”
Rozporządzenie nie zawiera pojęcia pielęgniarka, położna 'specjalizująca się’. Pielęgniarka po specjalizacji według wyżej cytowanego rozporządzenia ma inne kompetencje niż pielęgniarka tylko po kursie kwalifikacyjnym, natomiast ustawa o państwowym ratownictwie medycznym nie bierze pod uwagę tego bardzo ważnego aspektu zagadnienia. Na wykonywanie intubacji dotchawiczej bez zlecenia lekarskiego rozporządzenie daje kompetencje TYLKO pod warunkiem uzyskania tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa w zakresie anestezjologii i intensywnej terapii. O innych specjalizacjach rozporządzenie nie wspomina!
W dalszej części uwag Polskie Stowarzyszenie Ratowników Medycznych postuluje, aby kompetencje przyznane w projekcie rozporządzenia miała pielęgniarka: specjalistaka w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego lub anestezjologii i intensywnej opieki i co najmniej 5 letni staż …itd.
Panowie to już przesada. Ratownik medyczny po dwuletniej szkole (brak wymogu posiadania matury), bez stażu zawodowego ma kompetencje określone rozporządzeniem w sprawie szczegółowego zakresu medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego. Natomiast od pielęgniarki, króra ukończyła co najmiej 5-letnią szkołę lub studia trzy letnie lub studia pięcioletnie magisterskie i dwuletnią specjalizację zakończoną egzaminem państwowym pięcioletnego stażu pracy w ….. Panowie trochę konsekwencji.
Te uwagi podpisała w imieniu Polskiego Stowarzyszenia Ratowników Medycznych osoba tytułująca się jako 'Specjalista Ratownictwa Medycznego’. Takiego tytułu nie ma w oficjalnym nazewnictwie? Przerost formy nad treścią?
Kolene uwagi wkrótce ….
Mariusz Mielcarek
Zobacz także:
