Interpelacja nr 4341
do ministra nauki i szkolnictwa wyższego
w sprawie tłumaczenia polskich dyplomów uzyskania stopni naukowych na języki obce
Szanowna Pani Minister! Zgodnie z ustaleniami procesu bolońskiego systemy szkolnictwa wyższego krajów-sygnatariuszy deklaracji bolońskiej mają się zbliżyć do siebie. Należy wprowadzić przejrzyste i porównywalne systemy stopni naukowych. W związku z tym polskie stopnie naukowe powinny odpowiadać stopniom z innych krajów europejskich, tak aby możliwa była obiektywna ocena i porównywanie tych dyplomów.
W przypadku zawodów regulowanych, takich jak lekarz, dentysta, farmaceuta, pielęgniarka, położna, weterynarz, architekt i prawnik, uznanie kwalifikacji jest określone przez dyrektywy sektorowe Rady Unii Europejskiej. Natomiast w przypadku zawodów nieregulowanych uznanie wykształcenia należy do pracodawcy.
I tu pojawia się problem. Polskie uczelnie nie tłumaczą na dyplomie polskich stopni naukowych (licencjat, magister) na obcy język (np. angielski). Wydany dyplom w języku obcym zawiera polską nazwę stopnia naukowego. Uzasadniane jest to tym, że obcych odpowiedników nie ma w opisie polskiego systemu edukacji.
W moim przekonaniu błędnym jest argument, iż brak tłumaczenia tytułów naukowych wynika z tego, że pragnie się uniknąć zrównania tego stopnia ze stopniem w danym kraju. Przecież taki właśnie jest cel procesu bolońskiego: ujednolicić system kształcenia, tak by tytuł uzyskany w jednym kraju europejskim był równoznaczny z tytułem uzyskanym w innym kraju.
Czy Pani Minister planuje wprowadzić stosowne uregulowania dotyczące tłumaczenia polskich dyplomów na język obcy?
Z poważaniem
Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec
Kraków, dnia 8 lipca 2008 r.
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego – z upoważnienia ministra –
na interpelację nr 4341
w sprawie tłumaczenia polskich dyplomów uzyskania stopni naukowych na języki obce
Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pani poseł na Sejm RP Katarzyny Matusik-Lipiec (SPS-023-4341/08) pragnę przekazać, co następuje.
Pozostawianie nazw tytułów zawodowych oraz stopni naukowych w ich oryginalnym brzmieniu jest generalną zasadą funkcjonującą w krajach regionu Europy, zgodną z przyjętym przez Komitet Konwencji Lizbońskiej w Rydze dnia 6 czerwca 2001 r. ˝Zaleceniem w sprawie kryteriów i procedur oceny wykształcenia uzyskanego za granicą˝. Zgodnie z § 24 wspomnianego dokumentu ˝regułą powinno być podawanie uzyskanego za granicą tytułu w wersji oryginalnej, bez tłumaczenia˝. Dodatkowo memorandum wyjaśniające zalecenie w sprawie kryteriów i procedur oceny wykształcenia uzyskanego za granicą stanowi, iż: ˝Nie należy tłumaczyć tytułów nadanych wnioskodawcy w ramach wykształcenia uzyskanego za granicą. Tłumaczenie tytułu zakłada bowiem jego ocenę, która powinna być dokonywana jedynie przez ekspertów z dziedziny uznawania wykształcenia. Stworzony wspólnie przez Komisję Europejską, Radę Europy i UNESCO suplement do dyplomu, jak również gromadzenie punktów oraz systemy transferu punktów – wszystkie te elementy zostały opracowane w celu wyjaśnienia treści wykształcenia bez konieczności ich tłumaczenia czy oceniania˝.
W związku z powyższym pragnę zauważyć, iż samo tłumaczenie nie jest równoznaczne z uznaniem dyplomu. Opinie lub rekomendacje na temat zagranicznych dyplomów wydają właściwe dla danego kraju ośrodki zajmujące się sprawami uznawalności wykształcenia (ENIC/NARIC), które posiadają szeroką wiedzę zarówno na temat zagranicznych systemów edukacji, jak i nadawanych w danym kraju stopni i tytułów. Tłumaczenie tytułu zawodowego może faktycznie wydłużyć bądź uniemożliwić procedurę uznania wykształcenia, jeżeli np. tytuł zawodowy licencjat zostanie przetłumaczony w polskim dyplomie na angielski termin bachelor, którego to tytułu nie ma w opisie polskiego systemu edukacji. Należy również zauważyć, iż zamiana taka nie będzie jednoznacznym określeniem poziomu wykształcenia posiadacza takiego dyplomu, gdyż zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i Irlandii, występuje kilka rodzajów tytułu bachelor, z którymi łączą się różne uprawnienia.
Pragnę również wyjaśnić, iż celem procesu bolońskiego nie jest ˝ujednolicenie procesu kształcenia, tak by tytuł uzyskany w jednym kraju europejskim był równoznaczny z tytułem uzyskanym w innym kraju˝. Jednym z celów procesu bolońskiego jest niewątpliwie zwiększenie porównywalności wykształcenia uzyskanego w ramach europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego, jednakże środkiem do tego nie jest ˝zrównanie˝ stopni naukowych bądź tytułów zawodowych.
Biorąc powyższe pod uwagę, pragnę poinformować, iż nie planuje się wprowadzenia uregulowań dotyczących tłumaczenia polskich tytułów zawodowych na język obcy.
Łączę wyrazy szacunku
Podsekretarz stanu
Grażyna Prawelska-Skrzypek
Warszawa, dnia 8 sierpnia 2008 r.
