Przedstawiamy treść rządowego projektu ustawy o podwyżkach wynagrodzeń w ochronie zdrowia wraz z uzasadnieniem.

11 min czytania
Aktualności

Projekt

USTAWA

z dnia …………………….

 

o przekazaniu środków finansowych publicznym zakładom opieki zdrowotnej na wzrost wynagrodzeń osób zatrudnionych w tych zakładach

 

 

Art. 1. Ustawa określa zasady przekazania w 2006 r. i 2007 r.  środków finansowych zakładom, o których mowa w art. 2 pkt 2, z przeznaczeniem na wzrost wynagrodzeń osób wymienionych w art. 2 pkt 5.

Art. 2. Użyte w ustawie określenia oznaczają:

1)      Fundusz – Narodowy Fundusz Zdrowia;

2)      zakład – publiczny zakład opieki zdrowotnej działający w formie:

a)     samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej,

b)     jednostki badawczo-rozwojowej;

3)      umowa – umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rozumieniu przepisów ustawy o świadczeniach, z wyłączeniem umów, o których mowa w art. 159 ust. 1 tej ustawy;

4)      ustawa o świadczeniach – ustawę z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135, z późn. zm.)

5)      wynagrodzenia – wynagrodzenia wypłacane osobom zatrudnionym w zakładzie:

a)       na podstawie umowy o pracę wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy,

b)       udzielającym świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie umowy innej niż umowa o pracę, z wyłączeniem art. 35 ust. 1 pkt 1, 2a i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408, z późn. zm.)

 

Art. 3. 1. W kwotach, o których mowa w art. 136 pkt 5 ustawy o świadczeniach, w umowach zawartych z zakładem:

1)      na 2006 r. – uwzględnia się łącznie 7,5% wzrost środków finansowych;

2)      na 2007 r. – uwzględnia się łącznie 30% wzrost środków finansowych.

2. Środki finansowe, o których mowa w ust. 1, stanowią sumę wynagrodzeń w danym zakładzie w 2005 r., ustaloną na dzień 31 grudnia 2005 r.

 

Art. 4. 1. Podstawę określenia środków finansowych, o których mowa w art. 3, stanowią:

1)      zatwierdzone sprawozdania finansowe za 2005 r.,

2)      ewidencja kosztów za 2005 r., o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 62 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej

–  przekazane przez zakłady do Funduszu do dnia 31 lipca 2006 r.

2. W przypadku gdy w zakładzie rok obrotowy nie jest rokiem kalendarzowym, zakład przekazuje do Funduszu, w terminie do dnia 31 lipca 2006 r., zatwierdzone sprawozdania finansowe za ostatni rok obrotowy.

3. Środki finansowe, o których mowa w art. 3, obejmują, w zakresie kwot należnych z tytułu art. 4a ustawy z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1995 r. Nr 1, poz. 2, z późn. zm.3)), jedynie kwoty należne pracownikom za rok 2005.

 

Art. 5. 1. Fundusz przekazuje zakładowi środki finansowe na wzrost, o którym mowa w art. 3:

1)    pkt 1 – od dnia 1 października 2006 r.,

2)    pkt 2 – od dnia 1 stycznia 2007 r.

–  w równych miesięcznych ratach na zasadach i w terminach określonych dla płatności za świadczenia opieki zdrowotnej.

2. Wzrost, o którym mowa w art. 3, jest pokrywany ze środków określonych w planie finansowym Funduszu.

3. Kierownik samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej albo dyrektor jednostki badawczo-rozwojowej przeznacza środki finansowe, o których mowa w ust. 1:

1)    pkt 1 – od dnia 1 października 2006 r. na wzrost wynagrodzeń osób, o których mowa w art. 2 pkt 5, za miesiące październik-grudzień 2006 r.,

2)    pkt 2 – od dnia 1 stycznia 2007 r. na wzrost wynagrodzeń osób, o których mowa w art. 2 pkt 5, za 2007 r.

4. Wykonując obowiązek, o którym mowa w ust. 3, kierownik samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej albo dyrektor jednostki badawczo-rozwojowej uwzględnia zasady wynagradzania obowiązujące w  zakładzie, wynikające w szczególności z układu zbiorowego pracy oraz regulaminu wynagradzania.

5. Do wzrostu wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 3, nie stosuje się wskaźników przyrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, o których mowa w ustawie z dnia 16 grudnia 1994 r. o negocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsiębiorców oraz o zmianie niektórych ustaw.

 

Art. 6. 1. Podstawą przekazania przez Fundusz środków finansowych, o których mowa w art. 3, jest umowa albo zmiana umowy w zakresie podniesienia kwoty, o której mowa w art. 136 pkt 5 ustawy o świadczeniach. Do zmiany umowy nie stosuje się art. 158 ust. 1 ustawy o świadczeniach.

2. W przypadku wypowiedzenia albo rozwiązania bez wypowiedzenia, albo wygaśnięcia umowy, która zawiera postanowienia o przekazaniu środków finansowych, o których mowa w art. 3, wypowiedzenie, rozwiązanie bez wypowiedzenia oraz wygaśnięcie nie wywołuje skutków w zakresie tych środków, jeżeli zakład posiada co najmniej jeszcze jedną umowę zobowiązującą go do udzielania świadczeń opieki zdrowotnej.

 

Art. 7. Uwzględnienie w umowach środków finansowych, o którym mowa w art. 5, nie jest brane pod uwagę w postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej i nie wpływa na cenę świadczeń opieki zdrowotnej i ich liczbę, określonych w tej umowie.

 

Art. 8. Zakładowi nie przysługują środki finansowe, o których mowa w art. 3, jeżeli zakład ten:

1)      nie wypełni obowiązków określonych w art. 4 albo

2)      uniemożliwia zmianę umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1.

 

Art. 9. Środki finansowe, o których mowa w art. 3, które nie zostały wykorzystane albo zostały wykorzystane niezgodnie z ich przeznaczeniem określonym w art. 5 ust. 3, podlegają zwrotowi do Funduszu w terminie do dnia 30 czerwca roku następującego po roku, w którym wypłata powinna być dokonana.

Art. 10. Fundusz przeprowadza kontrolę przeznaczenia środków finansowych, o których mowa w art. 3, w trybie określonym w art. 64 ustawy o świadczeniach.

 

Art. 11. Przepisy ustawy stosuje się również do umów zawartych przed dniem jej wejścia w życie na okres dłuższy niż rok w części realizowanej w ostatnim kwartale 2006 r. lub w 2007 r.

 

Art. 12. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

                        Uzasadnienie

 

Przedstawiony projekt ustawy o przekazaniu środków finansowych publicznym zakładom opieki zdrowotnej na wzrost wynagrodzeń osób zatrudnionych w tych zakładach stanowi próbę rozwiązania nabrzmiałego od lat problemu związanego z wynagradzaniem osób zatrudnionych w sektorze opieki zdrowotnej. W ostatnich latach zmniejszyła się liczba wykwalifikowanej kadry medycznej, np. według prognozy zawartej w „Informacji dla Sejmu RP o sytuacji w ochronie zdrowia” niedobór pielęgniarek i położnych w systemie ochrony zdrowia w 2010 r. wyniesie 61.500. Przyczyny tego stanu będą różne. Obok niekorzystnej struktury demograficznej tych grup zawodowych (zmniejszony napływ młodej kadry medycznej) oraz starzenia się społeczeństwa w ogóle (które w związku z tym wymaga zapewnienia świadczeń pielęgnacyjnych) jedną z przyczyn będzie m.in. migracja do innych państw Unii Europejskiej. W związku z otwarciem rynków pracy UE, kadra medyczna ma możliwość znalezienia zatrudnienia poza granicami kraju i to za wynagrodzeniem wielokrotnie przewyższającym wynagrodzenie uzyskiwane w Polsce. Skala migracji do innych państw Unii Europejskiej nie jest w pełni znana. Podstawą do szacunków jest w tym przypadku liczba zaświadczeń wydanych w celu uznania kwalifikacji zawodowych w innych państwach członkowskich UE. Działania na rzecz zatrzymania wykwalifikowanej kadry medycznej powinny zmierzać m.in. do zapewnienia odpowiednich warunków ekonomicznych wykonywania zawodu. Nie ulega wątpliwości, że wysokość wynagrodzeń osób zatrudnionych w sektorze opieki zdrowotnej jest jednym z czynników wpływających na podjęcie decyzji o migracji do innych państw UE. Wynagrodzenie ma także niebagatelny wpływ na jakość świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych w naszym kraju świadczeniobiorcom. Właściwe wynagradzanie tych osób, w szczególności wykwalifikowanego personelu medycznego, jest najlepszą zachętą do ustawicznego podnoszenia kwalifikacji i zdobywania nowej wiedzy, co bezpośrednio przekłada się na stan bezpieczeństwa zdrowotnego świadczeniobiorców.

Mając na względzie powyższe, projekt przewiduje w ostatnim kwartale 2006 r. i 2007 r. wzrost wynagrodzenia osób zatrudnionych w zakładzie na podstawie umowy o pracę oraz udzielających świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie umowy innej niż umowa o pracę, z wyłączeniem art. 35 ust. 1 pkt 1, 2a i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, w publicznych zakładach opieki zdrowotnej działających w formie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej lub jednostki badawczo-rozwojowej, które zawarły umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Projekt adresowany jest jedynie do samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej prowadzonych w formie jednostek badawczo-rozwojowych, które udzielają świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia. Wskazanie na taki krąg świadczeniodawców nie jest przypadkowe. Są to bowiem podmioty jednorodne pod względem sposobu pozyskiwania środków finansowych z tytułu udzielanych świadczeń zdrowotnych. Żaden z powyższych podmiotów nie ma, w świetle obecnie obowiązujących przepisów, możliwości pobierania  jakichkolwiek  opłat z  tytułu udzielania świadczeń zdrowotnych osobom objętym  ubezpieczeniem zdrowotnym poza opłatami jednoznacznie określonymi w przepisach prawa. Zgodnie bowiem z art. 33 i 34 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408, z późn. zm.) publiczne zakłady opieki zdrowotnej nie mają możliwości pobierania  opłat z  tytułu udzielania świadczeń zdrowotnych osobom objętym  ubezpieczeniem zdrowotnym poza opłatami jednoznacznie określonymi w odrębnych przepisach. Ponadto w świetle ww. przepisów należy stwierdzić, że skoro kierownik publicznego zakładu ma jedynie prawo ustalać opłaty za świadczenia udzielane osobom nieuprawnionym, to a contrario nie ma on takich uprawnień w stosunku do ubezpieczonych oraz innych osób uprawnionych do świadczeń na podstawie odrębnych przepisów. Dodatkowo, zgodnie z art. 38 ust. 5 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, osoby uprawnione do świadczeń zdrowotnych w publicznych zakładach opieki zdrowotnej nie mogą być obciążane opłatami za ich udzielanie. W konsekwencji, zakłady opieki zdrowotnej, do których skierowane są przepisy projektu ustawy, są skazane na utrzymywanie się wyłącznie ze środków publicznych pochodzących w zasadniczej części ze składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz w niewielkim zakresie z budżetu państwa. Środki te, jak powszechnie wiadomo, przekazywane w szczególności przez Narodowy Fundusz Zdrowia w wykonaniu umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, nie są wystarczające, aby zapewnić osobom zatrudnionym w tych zakładach godne, nieodbiegające w sposób zasadniczy od innych sektorów gospodarki, wynagrodzenie. Jednocześnie należy podkreślić, że katalog świadczeniodawców, do których skierowane są przepisy projektu ustawy, to w głównej mierze szpitale, w których zapewnienie właściwej kadry jest istotną przesłanką sprawnego funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej oraz właściwej jakości świadczeń, bowiem odsetek niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej oferujących tego typu świadczenia jest niewielki.

Ograniczenia powyższe nie dotyczą niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, które mogą uzupełniać swoje zasoby finansowe przez pobieranie opłat za świadczenia opieki zdrowotnej, w przypadku gdy osoba objęta ubezpieczeniem zrezygnuje z korzystania z uprawnień do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Możliwość pobierania opłat za świadczenia opieki zdrowotnej udzielane osobom ubezpieczonym w przypadku niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej zapewnia znaczny wpływ środków do ich budżetów i umożliwia prowadzenie bardziej elastycznej polityki finansowej,  w tym również w zakresie wynagradzania.

Wyodrębnienie z ogólnej grupy zakładów opieki zdrowotnej, publicznych zakładów opieki zdrowotnej oparte jest więc na wyodrębnieniu zakładów charakteryzujących się tą samą  wspólną  cechą w zakresie możliwości pozyskiwania środków finansowych. Regulacja dotyczy bowiem zakładów, których celem działalności nie jest uzyskanie zysku, a jedynie zaspokajanie potrzeb ludności w zakresie ochrony zdrowia. W orzeczeniach wydawanych przez Trybunał Konstytucyjny dotyczących zachowania wynikającej z art. 32 Konstytucji RP zasady równości wobec prawa podnoszony jest aspekt prawidłowego wyodrębniania grup podmiotów, do których przepisy są adresowane. Dla przykładu, w orzeczeniu z dnia 29 września 1997 r. sygn. akt K.15/97 Trybunał stwierdził: wszystkie podmioty charakteryzujące się daną cechą istotną (relewantną) w równym stopniu mają być traktowane równo.  W każdym przypadku podmioty należące niewątpliwie do tej samej kategorii muszą być traktowane równo, a podmioty należące do istotnie różnych kategorii mogą być traktowane różnie.

Ocena zgodności z zasadą równości wymaga więc ustalenia, czy możliwe jest wskazanie wspólnej istotnej cechy faktycznej lub prawnej uzasadniającej równe traktowanie podmiotów prawa (orzeczenie z dnia 28 listopada 1995 r., sygn. K. 17/95, OTK w 1995 r., cz. II, s. 182). Ustalenie takie musi być dokonane w oparciu o cel i ogólną treść przepisów, w których zawarte są kontrolowane normy, często będzie więc miało relatywny charakter. Nie oznacza też obowiązku ustawodawcy identycznego traktowania w prawie każdego z tych podmiotów i w każdej sytuacji (orzeczenie z dnia 18 marca 1997 r., sygn. K. 15/96, OTK ZU Nr 1/1997, s. 68).

W świetle orzeczeń  Trybunału Konstytucyjnego zasada równości wobec prawa jest zachowana, jeżeli kryterium różnicowania uzasadnione jest zastosowanym kryterium wyodrębnienia.

Trybunał Konstytucyjny wskazywał również, że argumenty przemawiające za wyodrębnieniem danej kategorii podmiotów muszą pozostawać w jakimś związku z innymi wartościami, zasadami czy normami konstytucyjnymi, uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów podobnych (np. orzeczenie z dnia 23 października 1995 r., sygn. K. 4/95, OTK w 1995 r., cz. II, s. 93). Jak wskazano powyżej obecnie w związku z otwarciem rynków pracy w krajach Unii Europejskiej istnieje możliwość poszukiwania zatrudnienia w tych krajach przez wykwalifikowany personel medyczny, co może stwarzać zagrożenie nie tylko dla jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych, ale również zagrożenie w zakresie dostępności do tych świadczeń. Brak reakcji władz publicznych na taką sytuację mógłby być uznany za brak realizacji obowiązku zapewnienia obywatelom równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (art. 68 ust. 2 Konstytucji RP). A zatem zaproponowane rozwiązanie spełnia warunek określony w ww. orzeczeniu, ponieważ koresponduje z zapewnieniem prawa do ochrony zdrowia zagwarantowanym w art. 68 ust. 1 Konstytucji RP.

Za możliwością wyłączenia z zakresu projektowanej regulacji świadczeniodawców wyróżnionych za pomocą kryterium formy prowadzenia działalności oraz zakresu udzielanych przez nich świadczeń przemawia również pogląd wyrażony w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2006 r. (sygn. akt Kp 2/04) wskazujący, że „na poziomie konstytucyjnym brak jest regulacji, która ograniczałaby ustawodawcę zwykłego w zakresie różnicowania pozycji zakładów opieki zdrowotnej”.

Przyjęte w projekcie rozwiązanie, nakładające obowiązek uwzględnienia w kwocie zobowiązania w umowach zawartych przez Narodowy Fundusz Zdrowia wzrostu środków finansowych, z przeznaczeniem na wzrost wynagrodzeń, nie obejmuje umów dotyczących udzielania świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej oraz dotyczących wykonywania czynności w zakresie zaopatrywania w środki pomocnicze i wyroby medyczne będące przedmiotami ortopedycznymi. Do umów tych, zgodnie z art. 159 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, nie stosuje  się przepisów pkt 5 oraz przepisów dotyczących konkursów ofert i rokowań.

Zgodnie z propozycją zawartą w projekcie, publiczny zakład opieki zdrowotnej otrzymałby określoną pulę środków odpowiadającą rocznie 30% wzrostowi wynagrodzeń w tym zakładzie w rozumieniu art. 2 pkt 5 projektu ustawy. Pula tych środków w ostatnim kwartale 2006 r. wynosiłaby ¼ 30%, czyli 7,5%.

Pulę tę odpowiednio kierownik samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej lub dyrektor jednostki badawczo-rozwojowej musiałby w całości przeznaczyć na wzrost wynagrodzeń osób zatrudnionych w kierowanym przez siebie zakładzie w ostatnim kwartale 2006 r. i w 2007 r., kierując się w tym zakresie zasadami wynagradzania obowiązującymi w danym zakładzie, wynikającymi w szczególności z układu zbiorowego pracy oraz regulaminu wynagradzania.

Biorąc pod uwagę, że uzyskana w latach 2006 i 2007 podwyżka stanie się częścią wynagrodzenia w rozumieniu Kodeksu pracy, w przypadku braku umowy z Funduszem, pracownik może nie otrzymać części wynagrodzenia, co spowoduje ewentualne występowanie z roszczeniami o zapłatę wynagrodzenia (dotyczy to wyłącznie pracowników, a nie innych osób zatrudnionych w zakładzie). Przy czym w świetle uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2004 r., opubl. OSNP 2005/8/105, dotyczącej tzw. ustawy 203, możliwe było w 2003 r. i w latach następnych wypowied

Komentarze

Oceń artykuł

Średnia ocen: 0 / 5. Ilość głosów: 0

Bądź pierwszym, który oceni wpis

8146 artykułów

O autorze

Czynny zawodowo specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej terapii. Były członek Okręgowej i Naczelnej Izby oraz delegat na Zjazd Krajowy samorządu zawodowego. Założyciel Ogólnopolskiego Portalu oraz Gazety Pielęgniarek i Położnych.
Artykuły
Zobacz także
AktualnościNie dla ustawy OZZPiPNowa siatka płacOdszkodowania dla pielęgniarek LMPielęgniarki z mgr pozywają szpitaleWynagrodzenia pielęgniarek

Związek pielęgniarek zapomniał o pielęgniarkach na umowach cywilnoprawnych?

2 min czytania
Sprawa wynagrodzeń pielęgniarek na umowach cywilno-prawnych… Do sejmowej komisji zdrowia wpłynęła petycja w sprawie „zmiany art. 5 ustawy z dnia 8 czerwca…
AktualnościNormy zatrudnieniaPielęgniarka - statystyki

Liczba pielęgniarek – MZ: stanu równowagi nie osiągniemy w ciągu najbliższego roku, czy pewnie i dwóch…

2 min czytania
Ministerstwo zdrowia o liczebności kadry pielęgniarskiej… W dniu 19 marca 2024 roku sejmowa podkomisja stała do spraw organizacji ochrony zdrowia rozpatrzyła informację…
Aktualności

Sprawdź wiedzę na temat żywienia wcześniaków.

1 min czytania
Szanowna Pielęgniarko/ Położna, Sprawdź swoją wiedzę o tym na co warto zwrócić uwagę w postępowaniu żywieniowym u „późnych wcześniaków” w wykładzie dr…
Komentarze