……………………………………
Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na pismo z dnia 11 września 2013 r., znak: SPS-023-20763/13, przy którym przekazana została interpelacja pana Andrzeja Kani, posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, w sprawie przeanalizowania i wprowadzenia zmian w obowiązujących zapisach prawa dotyczących stwierdzania zgonu i jego przyczyny, uprzejmie proszę o przyjęcie poniższego.
Osobą uprawnioną do stwierdzenia zgonu zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634, z późn. zm.) jest lekarz na podstawie osobiście wykonanych badań i ustaleń z zastrzeżeniem sytuacji określonych w odrębnych przepisach.
Uprawnienie to znajduje odzwierciedlenie w przepisie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. z 2011 r. Nr 118, poz. 687, z późn. zm.) oraz w przepisach rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 3 sierpnia 1961 r. w sprawie stwierdzenia zgonu i jego przyczyny (Dz. U. Nr 39, poz. 202) wydanego na podstawie art. 11 ust. 3 ww. ustawy.
Zgodnie z ww. przepisami zgon i jego przyczyna powinny być ustalone przez lekarza leczącego chorego w ostatniej chorobie. Stwierdzenie zgonu i jego przyczyny powinno nastąpić w drodze oględzin dokonywanych przez lekarza lub, w razie jego braku, przez inną osobę powołaną do tej czynności przez właściwego starostę, przy czym koszty tych oględzin i wystawionego świadectwa nie mogą obciążać rodziny zmarłego. Jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że przyczyną zgonu było przestępstwo, w takim wypadku kartę zgonu wystawia lekarz, który na zlecenie sądu lub prokuratora dokonał oględzin lub sekcji zwłok. W przypadku gdy żaden lekarz nie udzielał zmarłemu świadczeń zdrowotnych w okresie 30 dni przed dniem zgonu bądź lekarz taki zamieszkuje w odległości większej niż 4 km od miejsca, w którym znajdują się zwłoki, albo z powodu choroby lub z innych uzasadnionych przyczyn nie może dokonać oględzin zwłok w ciągu 12 godzin od chwili wezwania, kartę zgonu wystawia lekarz, który stwierdził zgon, będąc wezwanym do nieszczęśliwego wypadku lub nagłego zachorowania.
Jednocześnie należy zauważyć, że stwierdzenie zgonu możliwe jest także przez lekarza na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 191, poz. 1410, z późn. zm.), o ile wchodzi on w skład zespołu ratownictwa medycznego. W sytuacji kiedy zgon nastąpił w specjalistycznym środku transportu sanitarnego i brak jest w składzie zespołu ratownictwa medycznego lekarza, który mógłby stwierdzić zgon, zasadne wydaje się dowiezienie pacjenta, co do którego zachodzą przyczyny uzasadniające stwierdzenie zgonu, do podmiotu leczniczego, do którego zmierzał zespół ratownictwa medycznego. Wówczas mają zastosowanie przepisy odnoszące się do obowiązku tego podmiotu określone w art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2013 r., poz. 217). Na ich podstawie podmiot leczniczy wykonujący działalność leczniczą w rodzaju: stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne jest obowiązany w razie śmierci pacjenta:
a) należycie przygotować zwłoki poprzez ich umycie i okrycie z zachowaniem godności należnej osobie zmarłej w celu ich wydania osobie lub instytucji uprawnionej do ich pochowania, o której mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych;
b) przechowywać zwłoki nie dłużej niż przez 72 godziny, licząc od godziny, w której nastąpiła śmierć pacjenta.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że w dniu 12 września 2013 r. na posiedzeniu Komisji Administracji i Cyfryzacji oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej odbyło się pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, wobec którego minister zdrowia został zobowiązany do opracowania stanowiska rządu.
W związku z powyższym w przypadku wyrażenia pozytywnego stanowiska rządu w trakcie postępowania ustawodawczego będzie możliwość zgłoszenia propozycji zawierających rozwiązania merytoryczne odnośnie przepisów, które w dotychczasowym brzmieniu budzą wątpliwości interpretacyjne lub wymagają doprecyzowania, w szczególności w zakresie podmiotów uprawnionych do stwierdzania zgonu.
Ponadto chciałbym poinformować, że główny inspektor sanitarny, który został upoważniony przez ministra zdrowia do opracowania i prowadzenia prac legislacyjnych nad projektem nowej ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, rozpoczął prace nad wstępnym projektem regulacji, która całościowo unormuje zarówno tematykę stwierdzania zgonu i jego przyczyny, jak również kwestie finansowania związanych z tym kosztów.
Z poważaniem
Igor Radziewicz-Winnicki – podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia
październik 2013
.
