Wzrost jakości świadczonych usług medycznych, ograniczenie procedur biurokratycznych i usprawnienie pracy personelu medycznego to wymierne korzyści z cyfrowych narzędzi w ochronie zdrowia.

Od 2016 r. pielęgniarki są uprawnione do wystawiania recept, a od 2020 roku mogą samodzielnie wystawić skierowanie np. na wybranie badania diagnostyczne, w tym laboratoryjne. Pielęgniarki i położne mogą także zlecać przeprowadzenie badań w kierunku koronawirusa SARS-CoV-2.

Łatwiejszy dostęp do historii leczenia

Każdy, kto posiada numer pesel, ma swoje Internetowe Konto Pacjenta (IKP), na które można się zalogować na stronie pacjent.gov.pl. Na IKP zebrane są informacje dotyczące naszego zdrowia, w tym wystawione e-recepty, e-skierowania, e-zwolnienia, a także raportowane przez pracowników medycznych Zdarzenia Medyczne (ZM) i Elektroniczna Dokumentacja Medyczna – o ile została wytworzona w ramach danego ZM.

Dostęp do tych danych mają, bez dodatkowej zgody pacjenta, m.in. lekarz, pielęgniarka czy położna POZ, a także pracownik medyczny, który wytworzył tę dokumentację, w ramach kontynuacji leczenia lub w sytuacji zagrożenia życia pacjenta. W przypadku innych pracowników ochrony zdrowia pacjent musi wyrazić na swoim IKP lub w aplikacji mojeIKP świadomą zgodę na ich wgląd w swoją dokumentację zgromadzoną w systemie e-zdrowie (P1).

Od 8 stycznia 2020 roku, czyli od chwili wejścia w życie obowiązku wystawiania recept w formie cyfrowej, pielęgniarki i położne wystawiły 13 mln tych dokumentów. E-recepta to korzyści zarówno dla personelu medycznego, jak i pacjentów. Personel medyczny, dzięki wglądowi m.in. w historię wystawionych e-recept, ma możliwość kontrolowania przebiegu leczenia oraz uwzględnienia interakcji między lekami przepisanymi przez różnych specjalistów, a sam proces wystawiania e-recepty jest szybszy i łatwiejszy niż w przypadku jej papierowego odpowiednika.

Z kolei e-skierowanie pozwala optymalizować zarządzanie terminami wizyt. W momencie, gdy pacjent dokonuje zapisu na konsultację lub badanie, na które zostało wystawione e-skierowanie, to następuje automatyczna blokada możliwości powtórnego wykorzystania tego dokumentu. Dzięki temu ograniczono możliwość dublowania terminów u kilku lekarzy, a inni pacjenci zyskują możliwość zrealizowania swoich świadczeń.

Jednak najbardziej użytecznym rozwiązaniem z punktu widzenia lekarzy, pielęgniarek i położnych jest raportowanie oraz wymiana Zdarzeń Medycznych i Elektronicznej Dokumentacji Medycznej. Dostęp do tych dokumentów umożliwia personelowi medycznemu pozyskanie jednolitej, ustandaryzowanej i czytelnej informacji o dotychczasowej historii diagnozy i leczenia pacjenta. EDM to obecnie baza ponad 67 mln dokumentów dotyczących stanu zdrowia Polaków. Pacjent poprzez IKP ma wgląd w takie dane, jak:

• informacje o rozpoznaniu choroby, problemu zdrowotnego lub urazu, wynikach przeprowadzonych badaniach, przyczynie odmowy przyjęcia do szpitala, udzielonych świadczeniach zdrowotnych oraz ewentualnych zaleceniach w przypadku odmowy przyjęcia pacjenta do szpitala,
• informacja dla lekarza kierującego świadczeniobiorcę do poradni specjalistycznej lub leczenia szpitalnego o rozpoznaniu, sposobie leczenia, rokowaniu, ordynowanych lekach, środkach spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobach medycznych, w tym okresie ich stosowania i sposobie dawkowania oraz wyznaczonych wizytach kontrolnych
• karta informacyjna z leczenia szpitalnego
• opis badań diagnostycznych i wyniki badań laboratoryjnych wraz z opisem.

Personel medyczny również może korzystać z tych danych, jednak potrzebuje do tego zgody na dostęp udzielonej przez pacjenta.

Zgoda pacjenta na wgląd w jego dane

Z poziomu IKP pacjent może udostępnić swoje dane medyczne konkretnej placówce medycznej lub wybranemu pracownikowi medycznemu, czyli np. pielęgniarce. Wystarczy, by po zalogowaniu się, wskazał w zakładce „Uprawnienia” odpowiednią osobę. Należy podać imię i nazwisko lub numer Prawa Wykonywania Zawodu. Pacjent może określić, do jakich dokumentów upoważniona pielęgniarka będzie miała wgląd i przez jaki czas. Zgodę można w dowolnym momencie wycofać.  Na podobnych zasadach możliwe jest udostępnienie danych medycznych przez aplikację mobilną mojeIKP.

Istnieje również możliwość krótkoterminowego wglądu w EDM pacjenta. Takie uprawnienia mogą być przyznane nawet podczas jednorazowej porady w gabinecie czy wizyty domowej. Pracownik medyczny powinien w programie gabinetowym wysłać wniosek o nadanie dostępu do danych pacjenta. W odpowiedzi, pacjent otrzyma na numer telefonu podany w IKP wiadomość SMS z kodem. Te cztery cyfry należy podać pracownikowi, który po wpisaniu ich do systemu e-zdrowie P1, uzyska wgląd w ZM i EDM na 24 godziny.

Cyfrowa transformacja ochrony zdrowia, zarówno w aspekcie obsługi pacjentów, pracy personelu medycznego, jak i funkcjonowania całego systemu, przynosi szereg korzyści. Jedną z kluczowych jest zwiększenie bezpieczeństwa procesu leczenia. Jest to możliwe dzięki szybkiemu i kompleksowemu dostępowi do danych o zdrowiu pacjentów. Większa wiedza na ten temat, pochodząca od wielu specjalistów, a dostępna w jednym miejscu, to skuteczniejsze leczenie.