Zakażenia układu moczowego (ZUM) i kamica nerkowa należą do najczęstszych problemów nefrologicznych, z którymi spotykają się zarówno lekarze, jak i personel pielęgniarski. Odpowiednia opieka pielęgniarska nad pacjentem z tego typu problemami zdrowotnymi obejmuje przede wszystkim obserwację, profilaktykę i edukację pacjenta. Ważne jest również wspomaganie procesu leczenia odpowiednimi farmaceutykami, również tymi roślinnymi o działaniu moczopędnym, przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym.

Zakażenie układu moczowego- rola pielęgniarki w opiece nad pacjentem z zakażeniem układu moczowego

Do jednych z zadań pielęgniarek zarówno w warunkach ambulatoryjnych jak i szpitalnych należy obserwacja objawów związanych z zakażeniem w obrębie dróg moczowych. Szczególnie należy zwracać uwagę na zgłaszane przez pacjenta: ból i pieczenie podczas oddawania moczu, jego zmieniony zapach lub kolor, częstotliwość mikcji i ewentualnie występowanie innych dolegliwości, jak gorączka. Rolą pielęgniarki jest także edukacja pacjenta w zakresie odpowiedniej higieny intymnej oraz nawodnienia, zarówno w okresie zakażenia, jak i po ustąpieniu objawów, w celu uniknięcia ponownej infekcji. W określonych przypadkach to właśnie pielęgniarka czuwa nad prawidłowym przyjmowaniem przez chorego zaordynowanych leków.

Właściwe postępowanie farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne pozwoli na szybkie ustąpienie objawów i pomoże zapobiegać powikłaniom zakażenia dróg moczowych (np. odmiedniczkowemu zapaleniu nerek, sepsie). Ma ono również ogromne znaczenie w profilaktyce i zapobieganiu nawrotom, na które narażeni są szczególnie pacjenci cewnikowani, seniorzy, osoby z cukrzycą, kamicą moczową, chorzy niedostatecznie nawodnieni, czy niedbający o higienę okolic intymnych. 

Opieka pielęgniarska w kamicy nerkowej

Podobnie jak w przypadku zakażeń dróg moczowych rolą pielęgniarek jest obserwacja objawów kamicy nerkowej, a w szczególności tych mogących wskazywać na atak kolki nerkowej, tj. ból w okolicy lędźwiowej, nudności, krwiomocz. Ponadto pielęgniarki powinny monitorować diurezę pacjenta i kontrolować ilości przyjmowanych przez niego płynów. Po ich stronie leży również wsparcie leczenia farmakologicznego i właściwe podawanie leków rozkurczowych, przeciwbólowych, czy środków ułatwiających wydalanie złogów. Ogromną rolę odgrywa dieta przy kamicy nerkowej. Powinna ona skupiać się na piciu odpowiednio dużej ilości wody (2-3 litry dziennie), ograniczeniu soli oraz produktów bogatych w szczawiany, puryny i fosforany, tj. szpinak, buraki, rabarbar, podroby, śledzie, mocna herbata, czy kawa. W tym zakresie rolę edukacyjną także może spełniać pielęgniarka. Właściwe postępowanie pozwoli m.in. zapobiegać wtórnym zakażeniom układu moczowego, stanowiącym częsty problem w przebiegu kamicy nerkowej, ale ma znaczenie również w profilaktyce. 

Terapia wspomagająca leczenie i profilaktykę zakażeń układu moczowego oraz kamicy nerkowej

Współczesne standardy opieki nad pacjentem z zakażeniem dróg moczowych lub kamicą nerkową wskazują na istotne znaczenie postępowania niefarmakologicznego, w tym obserwacji pacjenta i jego edukacji, co leży po stronie pielęgniarek oraz wykorzystania preparatów roślinnych o działaniu moczopędnym, przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym. Fitoterapia wspomaga proces samooczyszczania dróg moczowych, wspiera diurezę i hamuje namnażanie bakterii. Co więcej, w dobie narastającej antybiotykooporności oraz skutków ubocznych związanych ze stosowaniem konwencjonalnych leków, stanowi ciekawą alternatywę, szczególnie dla pacjentów wymagających długoterminowej i profilaktycznej terapii.

Preparatem tego typu jest Urospet. W swoim składzie łączy on wyciągi roślinne, wspomagające eliminację bakterii, zmniejszające stany zapalne i wspierające naturalne procesy oczyszczania układu moczowego oraz cytrynian sodu i potasu, które to związki powodując wzrost wartości pH moczu, spowalniają procesy powstawania i powiększania się kamieni nerkowych. Dlatego też Urosept można stosować zarówno w zakażeniach układu moczowego, jak i kamicy nerkowej. Warto po niego sięgać już przy pierwszych objawach infekcji. Może być on stosowany jako leczenie wspomagające przy antybiotykoterapii lub w terapii podtrzymującej po zakończeniu leczenia farmakologicznego, co pozwoli zapobiegać nawrotom zakażeń. 

W kontekście stosowania leku Urosept, jak i monitorowania stanu zdrowia pacjenta oraz jego edukacji znaczenie ma również rola pielęgniarek. Powinny one informować chorego o konieczności przyjmowania większej ilości płynów podczas terapii dla lepszego oczyszczenia dróg moczowych, jak i o właściwym stosowaniu leku- 3 razy dziennie po 2 tabletki systematycznie, przez co najmniej kilka dni, nawet po ustąpieniu objawów. Urosept sprawdzi się również w przypadku konieczności wdrożenia długotrwałej profilaktyki. Skutecznie pozwala uniknąć nawrotów zakażeń.

Opieka pielęgniarska w przypadku pacjentów z zakażeniem układu moczowego oraz kamicą nerkową opiera się na obserwacji i edukacji chorych. Ważne jest informowanie pacjenta o konieczności picia odpowiedniej ilości płynów, unikania wstrzymywania mikcji, zachowania właściwej higieny intymnej, czy o sięgania po ziołowe leki wspomagające proces leczenia, jak i sprawdzające się w profilaktyce. Dla zdrowia pęcherza na co dzień warto zatem wybierać lek o wielokierunkowym działaniu- Urosept.

Bibliografia:

1. Radziszewski P. i inni; Wytyczne zespołu wielodyscyplinarnego w zakresie stosowania leku Urosept; Medical Guidelines; kwiecień 2025.
2. Myśliwiec M.; Nawracające zakażenia układu moczowego w wieku podeszłym; Lekarz POZ 2018; 2: 103-107.
3. Cisoń-Apanasewicz U.; Zadania i kompetencje pielęgniarki w opiece nad pacjentem w wybranych stanach internistycznych (wydanie II uzupełnione); ISBN 978-83-63196-16-5.
4. Aleksiuk K., Mazerska M., Naumnik B.; Niepowikłane ZUM: postępowanie terapeutyczne oraz profilaktyka nawrotów; Medycyna Po Dyplomie 2025; 06.
5. Myśliwiec M.; Kamica nerkowa; Medycyna Po Dyplomie 2018; 03.