Produkcja gazów w jelitach jest procesem naturalnym, ale gdy dochodzi do ich nadmiernego powstawania, to sprawiają one wiele problemów. Wraz ze zwiększoną ilością gazów jelitowych brzuch jest wzdęty i obolały, a do tego pojawia się uczucie dyskomfortu. Co jest przyczyną nadmiernej produkcji gazów?

Czym jest flatulencja?

Do powstawania nadprodukcji gazów dochodzi w wyniku niestrawienia, a także niewchłonięcia węglowodanów w początkowych odcinkach przewodu pokarmowego. Kiedy trafiają one do jelita grubego, to w wyniku namnażających się tutaj bakterii jelitowych, dochodzi do powstania procesu fermentacji treści pokarmowej. To właśnie gazy są produktem ubocznym tego procesu. Ich cechą charakterystyczną jest nieprzyjemny zapach, gdyż w ich składzie znajduje się dwutlenek węgla, wodór, metan i azot. Dodatkowo na połykanie gazów wpływa powietrze, które jest połykane w czasie szybkiego jedzenia albo picia. 

Przyczyny nadmiernej produkcji gazów

Do nadmiernej produkcji gazów może dochodzić z przyczyn naturalnych, co jest charakterystycznym objawem po spożyciu dużej ilości błonnika albo niektórych warzyw i owoców, takich jak: rośliny strączkowe, kapustne oraz gruszki i śliwki. Jest to związane z tym, że zawierają one węglowodany, które stanowią pokarm dla bakterii jelitowych. 

Inną przyczyną nadmiernych gazów jest nietolerancja niektórych pokarmów. Problem nadmiernych gazów bardzo często pojawia się przy nietolerancji laktozy. Brak albo niedobór laktozy u danej osoby będzie przyczyną jej zwiększonej fermentacji przez bakterie jelita grubego i dlatego też powstają nudności, biegunki, bóle brzucha oraz wzdęcia i gazy. 

Przyczyną może być również celiakia, a jest to trwała nietolerancja glutenu o podłożu autoimmunologicznym. Będą to również nietolerancje pokarmowe, które wiążą się z nadprodukcją przeciwciał IgG przez układ immunologiczny, co jest reakcją na występowanie alergenu pokarmowego. 

Kolejna przyczyna nadmiernej produkcji gazów ma związek z chorobami przewodu pokarmowego. Dochodzi do nich, gdy trawienie albo perystaltyka jelit zostały upośledzone i pojawiają się tzw. zespoły złego wchłaniania lub procesy gnilne w wyniku dysbiozy jelitowej. To właśnie one są charakterystyczne dla nieswoistych chorób zapalnych jelit, czyli choroby Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i popromiennego zapalenia błony śluzowej jelit. 

Przyczyną mogą być takie choroby trzustki, takie jak: zapalenie trzustki, mukowiscydoza, a także czynnościowa niewydolność trzustki. Poza tym nadmierne gazy, a do tego wzdęcia, biegunki lub zaparcia są objawem tzw. zespołu jelita drażliwego, co polega na zaburzonej perystaltyce jelit. Wspomniana dolegliwość występuje również przy zespole SIBO, a jest to przerost bakteryjny flory jelita cienkiego. 

Co może pomóc na nadmierną produkcję gazów?

Aby uniknąć problemów związanych z nadmierną produkcją gazów, można zmienić swoje nawyki żywieniowe. Prawidłowo zbilansowana dieta przyczyni się do zmniejszenia flatulencji. Jeśli już pojawiły się gazy, to można zastosować tabletki na wzdęcia. Bardzo dobrze sprawdzają się te, które mają w swoim składzie symetykon. Jest to substancja chemicznie obojętna, która wykazuje tylko działanie powierzchniowe. Dzięki temu takie tabletki skutecznie rozbijają nagromadzone gazy, dzięki czemu zmniejsza się uczucie ucisku oraz pełności w jamie brzusznej. Lek ten nie wchłania się z przewodu pokarmowego, a to oznacza, że mogą go stosować osoby ze wszystkich grup wiekowych przez wiele lat. To oznacza, że jego stosowanie jest bezpieczne i mało inwazyjne. Tabletki z symetykonem mogą również stosować osoby z nietolerancjami pokarmowymi oraz z cukrzycą, gdyż w ogóle nie zawierają one cukru. 

Referencje:

1.  Glińska J. i in., Satysfakcja z życia osób z chorobą Leśniowskiego-Crohna [w:] „Problemy Pielęgniarstwa”, 2017, 25(4).
2. Wilk I., Dobrzycka A., Celiakia – definicja, diagnoza, objawy i sposób leczenia [w:] „Piel. Zdr. Publ.”, 2020, 10(4).
3. Zatwarnicki P., Nietolerancja laktozy – przyczyny, objawy, diagnostyka [w:] „Piel. Zdr. Publ.”, 2014, 4(3).