Interpelacja nr 28258
do ministra zdrowia w sprawie ustanowienia nowego
zawodu medycznego – zawodu perfuzjonisty

Szanowny Panie Ministrze!

W porozumieniu z Zarządem Polskiego Stowarzyszenia Perfuzjonistów zwracam się do Pana Ministra z interpelacją mającą na celu powołanie w Polsce nowego zawodu medycznego – zawodu perfuzjonisty.

W uzasadnieniu pragnę przywołać następujące fakty:

1. Perfuzjonista jest podstawowym członkiem zespołu wykonującego każdą operację w krążeniu pozaustrojowym, działając jako jeden team – wspólny zespół, obok kardiochirurga, anestezjologa. Bez udziału perfuzjonisty, wykonanie zabiegu kardiochirurgicznego w krążeniu pozaustrojowym jest niemożliwe. Aby zgromadzić potrzebną wiedzę, perfuzjonista, we współpracy z kardiochirurgiem i anestezjologiem, winien zgromadzić wiedzę z zakresu patologii serca, patofizjologii krążenia i oddychania, a także z zakresu intensywnej opieki oraz wiedzy w zakresie homeostazy. To rozległy i trudny obszar wiedzy współczesnej medycyny, zważywszy na odrębność i duży stopień trudności zabiegów kardiochirurgicznych u dorosłych i dzieci, w tym tak specyficznych, jak ostrej i przewlekła zatorowość płucna, często wymagająca głębokiej hipotermii i zatrzymania krążenia, operacji rozległych tętniaków aorty i łuku, a także operacji serca u noworodków i niemowląt. Temu trudnemu zadaniu musi sprostać perfuzjonista, szkoląc się wcześniej przez okres około 2 lat, pod kierunkiem doświadczonych perfuzjonistów, z udziałem kardiochirurgów, anestezjologów i kardiologów. Warto podkreślić, że w Polsce w roku 2017 r. wykonano około 27 tys. operacji serca w krążeniu pozaustrojowym i to najlepiej świadczy o stopniu zaangażowania perfuzjonistów w polskich ośrodkach.
    
2. Jednym z najważniejszych współczesnych zadań nowoczesnej medycyny jest możliwość ratowania chorych w stanach zagrożenia życia z wykorzystaniem urządzeń ECMO, czyli zewnątrz ustrojowego natleniania i wspomagania. Wskazania do ECMO uległy znacznemu poszerzeniu we współczesnej medycynie, a Polska dzięki wysiłkowi środowiska kardiochirurgów, anestezjologów i perfuzjonistów, w każdym ośrodku kardiochirurgicznym dorosłych i dzieci w Polsce, ma możliwość ratowania chorych dzięki technikom i doświadczeniu ECMO i zapewnia dostępność tej metody. Dotyczy to chorych we wstrząsie kardiogennym, rozległym zatorze płucnym, chorych wyziębionych w skutek zimy i noworodków nieprzystosowanych do życia, oraz innych stanów zagrożenia życia, jak np. zatrucie używkami. Nie da się zrealizować ambitnego programu ECMO, którym szczyci się nasz kraj na tle europejskiej społeczności i jego dostępności w każdym województwie bez czynnego udziału dobrze wyszkolonych i gotowych do 24 – godzinnego działania perfuzjonistów.
    
3. Współczesna medycyna wymaga znacznie częściej niż kiedykolwiek, stosowania i wykorzystywania dla celów terapeutycznych u chorych z niewydolnością nerek czasowej hemodiafiltracji. To także kompetencje perfuzjonistów, którzy są przygotowani merytorycznie i praktycznie, aby tą aparaturę we współpracy z kardiochirurgiem i anestezjologiem podłączyć, a potem pomagając pielęgniarkom, na bieżąco monitorować jej funkcjonowanie z korzyścią dla chorych z niewydolnością nerek. To nie łatwe zadanie i bez tej pomocy pielęgniarki pomimo wyszkolenia nie czują się właściwie przygotowane do wykonywania bezpiecznej hemodiafiltracji.
    
4. Racjonalna gospodarka krwią wymaga także nowych, trudnych umiejętności posługiwania się tzw. cell saverami, które również leżą w kompetencji perfuzjonistów, aby w trakcie rozległych zabiegów chirurgicznych maksymalnie oszczędzać krew. Dotyczy to również coraz szerszych operacji chorych takich jak św. Jehowy, u których przetaczanie krwi jest niemożliwe. Te trudne doświadczenie i umiejętności posiadają perfuzjoniści i to również leży w programie ich kształcenia.
    
5. Perfuzjoniści w ramach swojej specjalności, posiadają wiedzę, dotyczącą umiejętności właściwego obsługiwania biopomp do wspomagania niewydolnego serca i płuc, a także służą pomocą i doświadczeniem w ustawieniu właściwym i bezpiecznym lda chorych hemodiafiltracji, a nawet respiratora, wspomagając pracę mniej doświadczonych lekarzy i wzmacniając pracę personelu pielęgniarskiego i wykonując w Polsce to co w rozwiniętych krajach wykonują tzw. kardio-technicy.
    
6. Do zadań perfuzjonistów należy także zabezpieczenie podczas zabiegów hemodynamicznych i elektrofizjologicznych wykonywanych przez kardiologów u chorych z grupy ryzyka, niestabilnych hemodynamicznie i elektrycznie i dużym upośledzeniem kurczliwości.
    
7. Rozwój małoinwazyjnych metod we współczesnej kardiochirurgii i medycynie wymaga specjalistycznego doświadczenia, dzięki czemu możliwe staje się wykonywanie bezpieczne zabiegów technikami małoinwazyjnymi i endoskopowymi. Główną osobą pomagającą w pracy tego sprzętu, staje się również doświadczony perfuzjonista, który zna i potrafi właściwie obsługiwać te skomplikowane urządzenia medyczne.
    
8. W krajach UE, pozycja perfuzjonisty jest na tyle wysoko oceniana, że stanowi samodzielny zawód o zdefiniowanym zakresie kompetencji i umiejętności. Istnieje ściśle określony moduł szkolenia specjalistycznego dokonywany w ścisłej współpracy ze środowiskiem kardiochirurgów, anestezjologów, kardiologów, ale także ze stowarzyszeniem perfuzjonistów, które stanowi odrębną organizację, ściśle współpracującą w zakresie szkolenia z Polskim Towarzystwem Kardiochirurgów i Torakochirurgów w taki sposób, aby zagwarantować wysokiej jakości program szkolenia zawodowego, dlatego wiele kursów specjalistycznych organizowanych przez kardiochirurgów jest przeznaczonych dla szkolenia perfuzjonistów.
    
9. Europejskie Towarzystwo Chirurgii Serca i Torakochirurgii (EACTS), którym jako prezydent kierowałem w minionych 2 latach, na wniosek poszczególnych krajów członkowskich Europy i świata, podnosiło rangę tego zawodu perfuzjonistów, nie tylko szczegółowo wspierając ten problem i pomagając w jego rozwiązaniu, ale zwiększając znaczenie szkolenia i zadań jakie ten zawód dzisiaj pełni w nowoczesnej medycynie sercowo naczyniowej. Wszystko po to, aby ten ważny i samodzielny zawód medyczny zyskiwał należyta rangę i zabezpieczał krajowe potrzeby medycyny sercowo naczyniowej w tym zakresie wobec rosnących wymagań.