Interpelacja do ministra zdrowia w sprawie statusu położnych
Interpelacja do ministra zdrowia w sprawie regulacji statusu położnych po odbyciu kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki w położnictwie i ginekologii.
Szanowna Pani Minister,
program kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki w położnictwie i ginekologii dla położnych został zatwierdzony przez Ministra Zdrowia w dniu 19.08.2015 r. Wspomniany kurs kwalifikacyjny jest to rodzaj kształcenia, który zgodnie z ustawą z dnia 15 lipca 2011 r. O zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. 2014. 1435, z późn. zm.) ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę lub położną wiedzy i umiejętności do udzielania określonych świadczeń zdrowotnych wchodzących w zakres danej dziedziny pielęgniarstwa lub dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia. Celem kształcenia powyższego rodzaju kursu jest przygotowanie położnej do udzielania świadczeń zdrowotnych w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki medycznej oraz postępowania w stanach nagłych w położnictwie i ginekologii. W wyniku ukończenia kursu kwalifikacyjnego położna otrzymuje zaświadczenie o ukończeniu kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki w położnictwie i ginekologii oraz uprawnienia nadane przez Centrum Kształcenia Kadr Medycznych przy Ministerstwie Zdrowia do pracy przy znieczuleniach każdego rodzaju zabiegów operacyjnych kobiet.
Położne po ukończeniu kursu asystują do każdego rodzaju znieczuleń do zabiegów operacyjnych położniczo- ginekologicznych. Obawy położnych budzi przepis z §2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki zdrowotnej w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii (Dz. U. 2024. 332) stanowiący „pielęgniarka anestezjologiczna – pielęgniarkę, która ukończyła specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki lub pielęgniarkę, która ukończyła kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki, lub pielęgniarkę w trakcie specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki”, w którym jest brak przepisu o położnej po kursie kwalifikacyjnym. Brak uwzględnienia w rozporządzeniu położnej po kursie kwalifikacyjnym dyskwalifikuje je jako położne anestezjologiczne.
W związku z powyższym proszę o odpowiedź na poniższe pytania:
- Czy w świetle §2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki zdrowotnej w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii, położne, które ukończyły kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki w położnictwie i ginekologii, są formalnie wykluczone z możliwości pracy przy znieczuleniach każdego rodzaju zabiegów operacyjnych kobiet?
- Czy Ministerstwo Zdrowia planuje nowelizację rozporządzenia z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki zdrowotnej w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii w celu uwzględnienia położnych, które ukończyły kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki w położnictwie i ginekologii, jako położne anestezjologiczne uprawnione do pracy przy znieczuleniach każdego rodzaju zabiegów operacyjnych kobiet?
Z poważaniem
Rafał Kasprzyk
Posłowie na Sejm RP – Rafał Kasprzyk, Izabela Bodnar, Bożenna Hołownia, Adam Luboński, Barbara Okuła, Norbert Pietrykowski, Ewa Schädler, Mirosław Suchoń, Ewa Szymanowska
18 czerwca 2025 roku
Odpowiedź ministerstwa zdrowia w sprawie dopuszczenia położnych do wykonywania zawodu na stanowisku pielęgniarki anestezjologicznej.
Pan
Szymon Hołownia
Marszałek Sejmu RP
Szanowny Panie Marszałku,
w odpowiedzi na interpelację nr 10390 Pana Posła Rafała Kasprzyka i grupy Posłów, w sprawie regulacji statusu położnych po odbyciu kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki w położnictwie i ginekologii, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących informacji.
Zgodnie z aktualnym stanem prawnym, określonym w § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki zdrowotnej w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii (Dz.U. z 2024 r., poz. 332), członkami zespołu anestezjologicznego mogą być lekarze anestezjolodzy oraz pielęgniarki posiadające odpowiednie kwalifikacje w zakresie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki – tj. specjalizację lub kurs kwalifikacyjny w tej dziedzinie. Położne nie są wymienione w tym przepisie jako osoby uprawnione do pracy w zespole anestezjologicznym, co jednoznacznie wyklucza możliwość ich udziału w procedurach znieczulenia, niezależnie od ukończonego kursu kwalifikacyjnego.
Położne, które ukończyły kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki w położnictwie i ginekologii, są formalnie wykluczone z możliwości pracy przy znieczuleniach każdego rodzaju zabiegów operacyjnych kobiet w rozumieniu § 2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 grudnia 2016 r. (Dz.U. z 2024 r., poz. 332).
Rozporządzenie posługuje się terminem „pielęgniarka anestezjologiczna”, który – zgodnie z literalnym brzmieniem – odnosi się wyłącznie do pielęgniarek, które:
- ukończyły specjalizację w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki,
- ukończyły kurs kwalifikacyjny w tej dziedzinie,
- są w trakcie specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki.
Położne nie są ujęte w tej definicji, a tym samym nie spełniają wymogów formalnych do udziału w znieczuleniach w ramach zespołu anestezjologicznego, niezależnie od rodzaju zabiegu operacyjnego. W opinii nadzoru krajowego tego rodzaju zmiana prowadziłaby do zatarcia ustawowych granic kompetencyjnych między zawodem położnej a zawodem pielęgniarki, a także mogłaby stwarzać ryzyko obniżenia poziomu bezpieczeństwa pacjentek. Znieczulenia ogólne i regionalne w warunkach sali operacyjnej wymagają współpracy z odpowiednio przygotowanym personelem pielęgniarskim, tj. specjalistkami i specjalistami pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki. Programy kształcenia przeddyplomowego położnych nie obejmują zagadnień niezbędnych do pracy w tym zakresie, a kursy kwalifikacyjne dla położnych nie kompensują tego braku.
W związku z powyższym, nie ma uzasadnienia dla włączania położnych do zespołów anestezjologicznych przez zmianę rozporządzenia, a przedmiotowe zagadnienie powinno pozostać w zakresie opieki okołoporodowej, gdzie kompetencje położnych po kursie kwalifikacyjnym są właściwie wykorzystywane. Tzw. położna anestezjologiczna, czyli osoba po kursie kwalifikacyjnym w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki w położnictwie i ginekologii, ma swoją bardzo ważną i wyraźnie określoną rolę w systemie opieki okołoporodowej, a nie w systemie anestezjologii i intensywnej terapii.
Zakres programu tego kursu ukierunkowany jest na uczestnictwo w procedurach związanych z łagodzeniem bólu porodowego oraz udzielaniem świadczeń zdrowotnych w położnictwie i ginekologii – nie obejmuje jednak kwalifikacji niezbędnych do asystowania przy znieczuleniach ogólnych lub regionalnych w zabiegach operacyjnych kobiet.
Podkreślam, że zakres kształcenia przeddyplomowego położnych nie odpowiada zakresowi kształcenia pielęgniarek, które przygotowywane są do pracy w obszarze anestezjologii i intensywnej terapii. Z tych samych powodów położne nie mogą realizować specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki. Należy w tym miejscu podkreślić, iż w latach 2002-2023 CKPPIP wydało około 15 tysięcy dyplomów potwierdzających ukończenie przez pielęgniarki ww. specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki. Jest to najliczniejsza grupa specjalistów pielęgniarstwa w Polsce.
Zwyrazami szacunku
z upoważnienia Ministra Zdrowia Jerzy Szafranowicz
Podsekretarz Stanu
