Pielęgniarka lub położna może wystawić receptę tylko wtedy, gdy posiada odpowiednie kwalifikacje (ukończone studia pielęgniarskie/położnicze oraz kurs ordynowania leków) i nadane uprawnienia do wypisywania recept. Uprawnienia te są szczegółowo określone w ustawie o zawodach pielęgniarki i położnej oraz w rozporządzeniach Ministra Zdrowia, które wskazują, jakie leki, wyroby medyczne i środki specjalnego przeznaczenia żywieniowego mogą być przez nie ordynowane.

Jakie kwalifikacje są potrzebne, aby pielęgniarka mogła przepisywać leki?

Do samodzielnego ordynowania leków wymagane są studia magisterskie z pielęgniarstwa lub położnictwa albo posiadanie tytułu specjalisty oraz ukończenie kursu w zakresie ordynowania leków i wypisywania recept (część I). Do wystawiania recept wyłącznie kontynuacyjnych wystarczają studia pierwszego stopnia lub tytuł specjalisty oraz kurs przeznaczony do kontynuacji terapii (część II), zgodnie z zakresem określonym w przepisach. Jeżeli potrzebujesz recepty na leki specjalistyczne, e-receptę online zamówisz na ReceptLab.pl

Na czym polega różnica między receptą ordynującą a kontynuacyjną?

Recepta ordynująca to taka, w której pielęgniarka samodzielnie decyduje o włączeniu określonego leku lub wyrobu medycznego z dopuszczonego wykazu, po ocenie stanu pacjenta. Recepta kontynuacyjna służy do przedłużenia leczenia zaleconego wcześniej przez lekarza, bez zmiany substancji czynnej i zasadniczego schematu dawkowania, z zachowaniem ograniczeń ilościowych i czasowych.

Jakie produkty może samodzielnie przepisać pielęgniarka lub położna?

Samodzielnie można przepisywać tylko te leki, środki żywieniowe specjalnego przeznaczenia i wyroby medyczne, które są wymienione w odpowiednim rozporządzeniu Ministra Zdrowia, w tym m.in. część leków przeciwbólowych, przeciwzakaźnych i stosowanych przewlekle. W praktyce oznacza to ograniczony katalog substancji czynnych, z którego pielęgniarka może korzystać, nie mając prawa wykraczania poza ustawowo określony wykaz.

Jakie produkty może pielęgniarka przepisać w ramach kontynuacji leczenia?

W ramach kontynuacji pielęgniarka może wystawić receptę na leki i środki specjalnego przeznaczenia żywieniowego, które pacjent już przyjmuje z przepisu lekarza, jeżeli mieszczą się w jej zakresie uprawnień. Kontynuacja dotyczy przedłużenia terapii, a nie zmiany leku – substancja czynna powinna pozostać ta sama, a korekty mogą dotyczyć jedynie długości leczenia w ramach dopuszczalnych limitów.

Czy pielęgniarka może ordynować leki recepturowe?

W odniesieniu do leków recepturowych pielęgniarka co do zasady może wypisać receptę jedynie jako kontynuację terapii zaleconej przez lekarza, zachowując ten sam skład. Nie ma natomiast uprawnienia do samodzielnego „układania” nowych receptur, a jedynie do odtworzenia wcześniej ustalonej przez lekarza kompozycji leku.

Czy pielęgniarka może wypisać receptę pro auctore i pro familia?

Uprawnione pielęgniarki mogą wypisywać recepty dla siebie (pro auctore) oraz dla określonego w przepisach kręgu członków rodziny (pro familia), podobnie jak lekarze. Takie recepty również muszą mieścić się w katalogu dopuszczonych leków i wyrobów medycznych, a ich wystawianie podlega ogólnym zasadom formalnym, w tym identyfikacji pacjenta i odpowiednim limitom ilościowym.

Czy pielęgniarka może wypisać receptę na lek z wykazu A (środki odurzające i psychotropowe)?

Uprawnienia pielęgniarek co do zasady nie obejmują ordynowania leków z wykazu A, czyli środków o podwyższonym ryzyku, takich jak większość leków odurzających i niektóre psychotropowe. Tego rodzaju preparaty są zastrzeżone głównie dla lekarzy, a pielęgniarka nie może ich ani samodzielnie wprowadzać, ani przedłużać terapii, jeżeli nie są ujęte w jej wykazie dopuszczonych substancji.

Jak długo ważna jest recepta wystawiona przez pielęgniarkę?

Recepta pielęgniarska ma zasadniczo taki sam okres ważności jak recepta lekarska – standardowo 30 dni, z wyjątkami dotyczącymi niektórych grup produktów (np. krótsza ważność antybiotyków, dłuższa wybranych leków przewlekłych). W przypadku leczenia przewlekłego pielęgniarka może wypisać ilość leku maksymalnie na 180 dni terapii, jeżeli spełnione są wymagania dotyczące dawkowania i zgodności z obowiązującymi limitami.

Jak wygląda technicznie wystawienie e‑recepty przez pielęgniarkę?

Recepty wystawiane przez pielęgniarki mają formę e‑recepty, są wprowadzane do systemu e‑zdrowie i oznaczane numerem prawa wykonywania zawodu oraz danymi osoby uprawnionej. System kontroluje część elementów formalnych, natomiast odpowiedzialność za właściwy dobór leku, dawki i zgodność z zakresem kompetencji spoczywa na osobie wystawiającej receptę.

Czy pielęgniarka może wystawić zwolnienie lekarskie (L4)?

Co do zasady prawo do wystawiania zwolnień lekarskich ZUS ZLA (L4) przysługuje lekarzom, lekarzom dentystom i niektórym innym osobom posiadającym szczególne uprawnienia, natomiast pielęgniarki nie są w tej grupie. Pielęgniarka może oceniać stan pacjenta i rekomendować konieczność pracy lub odpoczynku, ale formalnie, zwolnienie lekarskie online, uprawniające do zasiłku chorobowego i usprawiedliwiający nieobecność w pracy, musi wystawić lekarz.

Czy pielęgniarka może wystawić e‑zaświadczenie?

Pielęgniarki mogą wystawiać różnego rodzaju zaświadczenia związane z zakresem ich kompetencji, np. potwierdzające wykonanie szczepienia, pomiar ciśnienia czy udział pacjenta w edukacji zdrowotnej, o ile pozwalają na to regulacje zawodowe. Trzeba jednak odróżnić takie zaświadczenia od e‑zwolnień, e‑orzeczeń, które są uregulowane odrębnymi przepisami. W większości przypadków, zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia online może być wystawione jedynie przez lekarza. Zakres „e‑zaświadczeń” pielęgniarki zależy więc od celu dokumentu i tego, czy prawo przyznaje jej kompetencje do jego wydania.

Podsumowanie – kiedy pielęgniarka może wystawić receptę?

Pielęgniarka lub położna może wystawić receptę wyłącznie po uzyskaniu odpowiednich kwalifikacji oraz w granicach katalogu leków, wyrobów medycznych i środków żywieniowych przewidzianych w przepisach, zarówno w ramach samodzielnej ordynacji, jak i kontynuacji terapii. Jednocześnie nie ma uprawnień do przepisywania większości leków z wykazu A ani do wystawiania zwolnień L4, a jej kompetencje w zakresie e‑zaświadczeń dotyczą głównie dokumentów potwierdzających wykonane świadczenia, a nie orzekania o czasowej niezdolności do pracy.