Odpowiedź na interpelację w sprawie regulacji prawnych
dotyczących kompetencji zawodu opiekuna medycznego
Szanowny Panie Marszałku,
w odpowiedzi na interpelację nr 23692 Pani Anny Schmidt-Rodziewicz – Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie „regulacji prawnych dotyczących kompetencji zawodu opiekuna medycznego”, uprzejmie proszę o przyjęcie poniższego.
W nawiązaniu do kwestii dotyczącej „wprowadzenia zmian legislacyjnych dotyczących funkcjonowania Zakładów Opieki Zdrowotnej, aby NFZ uznał kwalifikacje opiekuna medycznego” należy zauważyć, iż zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej (Dz. U. z 2015 r, poz. 1658), w zakładach opiekuńczo-leczniczych, w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych – dla dzieci, dorosłych oraz dla osób wentylowanych mechanicznie, dopuszcza się możliwość realizacji świadczeń przez osobę posiadającą kwalifikacje do wykonywania zawodu opiekuna medycznego.
Jednocześnie w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 5 sierpnia 2016 r. w sprawie
szczegółowych kryteriów wyboru ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. poz. 1372, z późn. zm.), jako warunek punktowany w załączniku nr 3 – Wykaz szczegółowych kryteriów wyboru ofert wraz z wyznaczającymi je warunkami oraz przypisaną im wartością w rodzaju świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej, w przedmiotach postępowania lp. 1–4, wskazany jest opiekun medyczny – równoważnik co najmniej 1 etatu na 10 łóżek.
Ponadto należy zauważyć, iż w przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 października 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej (Dz. U. z 2018 r. poz. 742 i 1185), w przypadku realizacji świadczeń w warunkach stacjonarnych – w hospicjum stacjonarnym lub w oddziale medycyny paliatywnej, dookreślono możliwość realizacji świadczeń także przez opiekuna medycznego.
Dodatkowo pozwolę sobie uprzejmie poinformować, iż w projekcie rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (który był przedmiotem konsultacji publicznych i zostanie przekazany do Rządowego Centrum Legislacji z wnioskiem o rozpatrzenie przez Komisję Prawniczą), dookreślono dodatkowy personel mogący realizować świadczenia zdrowotne, w tym opiekuna medycznego.
Podsumowując powyższe, osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania zawodu opiekuna medycznego uwzględnione są w ww. przepisach prawnych wśród osób uprawnionych do udzielania określonych świadczeń zdrowotnych w poszczególnych zakresach. Natomiast należy wskazać, iż to kierownik podmiotu odpowiada za jakość i bezpieczeństwo pacjenta oraz dostosowanie zasobów kadrowych do potrzeb zdrowotnych osób wymagających świadczeń zarówno z zakresu opieki długoterminowej, opieki paliatywnej i hospicyjnej jak i leczenia szpitalnego i może zatrudniać opiekuna medycznego, jako personel wspomagający pracę pielęgniarek.
Jednocześnie, na podstawie danych pozyskanych z Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, uwzględniających liczbę opiekunów medycznych pracujących w placówkach ochrony zdrowia według podstawowego miejsca zatrudnienia, należy zauważyć, iż obserwuje się systematyczny wzrost zatrudnienia opiekunów medycznych w placówkach ochrony zdrowia.
Poniżej przedstawiono tabelaryczne ww. dane uwzględniające liczbę opiekunów medycznych pracujących w placówkach ochrony zdrowia według podstawowego miejsca zatrudnienia (stan na dzień 31 grudnia danego roku).
Opiekunowie medyczni pracujący w placówkach ochrony zdrowia według podstawowego miejsca zatrudnienia – stan na dzień 31 grudnia danego roku.
|
Rok |
Liczba opiekunów medycznych |
|
2012 |
1923 |
|
2013 |
2355 |
|
2014 |
3297 |
|
2015 |
4183 |
|
2016 |
5406 |
W odniesieniu do kwestii dotyczącej „podniesienia kompetencji zawodu opiekuna medycznego, w celu racjonalnego zabezpieczenia leczenia i opieki pacjentów przez kadrę pielęgniarską, której stale ubywa” pragnę zapewnić, że w resorcie zdrowia podejmowane są działania wpisujące się w propozycje przedstawione w ww. interpelacji, dotyczące podejmowania inicjatyw mających na celu wzmocnienie kompetencji opiekunów medycznych.
Należy zwrócić uwagę na dokument: „Strategia na rzecz rozwoju pielęgniarstwa i położnictwa w Polsce”, w którym w obszarze V – nowy zawód medyczny, jako zawód pomocniczy dla zawodu pielęgniarki w systemie opieki zdrowotnej, wskazano, że ze względu na rozwój medycyny oraz wynikające z tego zmiany standardów świadczenia opieki zdrowotnej, zmiany w systemie kształcenia zawodowego pielęgniarek i położnych, a także zmiany demograficzne zachodzące w społeczeństwie, generujące wzrost obowiązków i konieczność przyjęcia nowych ról zawodowych przez pielęgniarki i położne, zasadne jest dookreślenie roli personelu pomocniczego – opiekuna medycznego.
W przyjętej w grudniu 2017 r. Strategii na rzecz rozwoju pielęgniarstwa i położnictwa w Polsce, zostały zaplanowane działania mające na celu upowszechnienie i lepsze wykorzystanie zawodu opiekuna medycznego w systemie opieki zdrowotnej, zwłaszcza w opiece stacjonarnej, co w efekcie przyczyni się do wzrostu jakości opieki i bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów.
Zgodnie z zaplanowanym w ww. strategii działaniem nr 4. pn. „Dodanie kompetencji zawodowych opiekunowi medycznemu przy jednoczesnym wydłużeniu kształcenia w zawodzie, w celu bardziej efektywnego wykorzystania tej profesji w systemie opieki zdrowotnej”, przygotowano we współpracy z Ministrem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej koncepcję dodatkowej ścieżki kształcenia dla opiekunów medycznych polegającej na umożliwieniu realizacji kształcenia w formie dwóch kwalifikacji: pierwsza kwalifikacja w zawodzie opiekuna medycznego i na tej podbudowie – druga kwalifikacja (zdobywana np. w jednorocznym cyklu kształcenia), do poziomu określonych przez ekspertów kwalifikacji zawodowych dla nowej profesji. Zgodnie z tą koncepcją opiekunowie medyczni, zarówno ci obecni już na rynku opieki zdrowotnej, jak i nowo wchodzący do zawodu, mieliby ścieżkę rozwoju zawodowego (możliwość uzyskania drugiej kwalifikacji zawodowej potwierdzonej egzaminem państwowym). Pismo w tej sprawie zostało przekazane w maju br. do Ministra Edukacji Narodowej.
Mając na uwadze powyższe, podjęcie przedmiotowej inicjatywy, mającej na celu wzmocnienie kompetencji opiekunów medycznych, powinno przyczynić się do zapewnienia odpowiednio przygotowanego personelu w systemie ochrony zdrowia, ale również umożliwi opiekunom medycznym nabywanie dodatkowych kompetencji. Powinno to także pozytywnie wpłynąć na ofertę edukacyjną, z korzyścią zarówno dla szkół policealnych, jak i dla osób pragnących wykonywać zawody medyczne.
Z poważaniem,
Z upoważnienia
MINISTRA ZDROWIA
SEKRETARZ STANU
Józefa Szczurek-Żelazko
22 sierpnia 2018 roku
