.
W związku z ogłoszeniem Zarządzenia Prezesa NFZ Nr 74/2010/DSOZ  określającym warunki zawierania i realizacji umów o udzielaniu świadczeń m.in. w medycynie szkolnej a opracowanym głównie na podstawie Rozporządzenia Ministra Zdrowia Dz.U. Nr 139 poz.1139 z 31.08.2009r z późniejszą zmianą z dnia 22.10.2010 o świadczeniach gwarantowanych zawartych w załączniku nr 4, pojawiło się szereg niejasności i problemów w zapewnieniu właściwej organizacji i opieki uczniom w placówkach oświatowo- wychowawczych.
Zespół ds. Pielęgniarek Środowiska Nauczania i Wychowania działający przy Okręgowej Izbie Pielęgniarek i Położnych w Gdańsku, ul. Wyczółkowskiego 17A od ośmiu lat opiniuje projekty ustaw i rozporządzeń przedstawianych do konsultacji społecznych. Jednak nigdy  nie były one brane pod uwagę. Akty prawne wychodziły przeważnie w takim kształcie jak projekty. Tak stało się i tym razem. Nie   uwzględnione zostały  bardzo istotne postulaty i propozycje z zakresu medycyny szkolnej. Postulaty te zostały zgłoszone wcześniej przez zespół w ustalonym terminie przez Ministra Zdrowia i później Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia  zgodnie z informacjami o opiniowaniu i wnoszeniu uwag do projektów. Nie uwzględniono bardzo istotnych uwag, które poprawiały merytoryczne błędy w propozycjach w tym m.in. związane z dostępnością do świadczeń, kwalifikacjami personelu oraz finansowaniem  nie powiązanym ze wskaźnikami przeliczeniowymi liczby uczniów na etat pielęgniarki.
Rozporządzenie o świadczeniach gwarantowanych:
1. Wymagana dostępność personelu – Załącznik nr 4, część III warunków realizacji świadczeń gwarantowanych( Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 22.10.2010) – jest niejasna i  niezrozumiała oraz trudna do jednoznacznej interpretacji.  np.
a) pkt. 2.1 ustęp 3):” szkoła podstawowa, w której liczba uczniów nie przekracza 150 osób-440-450 uczniów;” treść niezrozumiała.
b) pkt  2.4 Załącznika 4 część III jest zapis wskazujący na zatrudnienie pielęgniarki  1 raz w tygodniu 4 godziny nawet jeśli szkoła liczy do 150 uczniów. Są to szkoły z których z pewnością zrezygnujemy ponieważ finansowanie nie daje nam możliwości zatrudnienia pielęgniarki zgodnie z wymogami.
c) pkt. 2.1 ustęp 5) zapis o dostępności w szkołach specjalnych nie określa precyzyjnie norm zatrudnienia. Doprowadza to czasem do absurdalnych interpretacji tego przepisu. Niektóre oddziały na 100 uczniów typu C  wymagają ponad 3 etaty pielęgniarskie. Wiąże się to z utworzeniem dwóch dodatkowych stanowisk pracy w pomieszczeniu przeważnie o powierzchni około 15 m.2, należy dodać że te osoby muszą pracować w tym samym czasie.
d) Pkt. 2.2 ; 2.3; 2.4 zapisy te wymuszają przemieszczanie się pielęgniarki w jednym dniu do kilku placówek a co najmniej 2, należy zwrócić uwagę, że w szkołach o niewielkiej liczbie uczniów cotygodniowa obecność przez 4 godziny oczywiście w godzinach rannych ogranicza dostępność w większych szkołach. Niewiele jest szkół pracujących do późnych godzin popołudniowych ponieważ jest to sprzeczne z higieną nauczania i możliwościami ucznia.
2. Wymogi Ministra Zdrowia nie pozwalają zatrudnić pielęgniarki posiadającej prawo wykonywania zawodu bez ukończonego kursu kwalifikacyjnego dla pielęgniarki w środowisku nauczania i wychowania. Jest to poważny problem, ponieważ pielęgniarki pracujące w innych placówkach ochrony zdrowia nie mają możliwości jego ukończenia. W Standardach opracowanych przez Instytut Matki i dziecka określa się „ Pielęgniarko powinna posiadać ukończony kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa środowiska nauczania i wychowania; w przypadku nie odbycia tego kursu pielęgniarka powinna go ukończyć najpóźniej w terminie 2 lat od rozpoczęcia pracy” Obecnie brakuje już pielęgniarek do pracy w tym środowisku.
3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia określa liczbę uczniów na tzw. etat przeliczeniowy przy wykorzystaniu tzw „wskaźników etatu przeliczeniowego„ bez wskazania dla NFZ do powiązania ich z współczynnikami korygującymi stawkę kapitacyjną.

Na podstawie tak nieprecyzyjnych, nieekonomicznych i nieefektywnych przepisów opracowano również bez uwzględnienia opinii pielęgniarek środowiska nauczania i wychowania Zarządzenie Zarządzenia Prezesa NFZ Nr 74/2010/DSOZ. Kontrowersje budzą następujące zagadnienia, które ukazały się w powyższych  obecnie obowiązujących dokumentach przy zawieraniu umów na świadczenia w medycynie szkolnej:
1. Proponowana stawka kapitacyjna (%) jest najniższa w grupie świadczeniodawców poz. Poniższa tabela przedstawia dane opublikowane w komunikacie prasowym na stronie NFZ przez Biuro Komunikacji Społecznej zatytułowany : „Informacja dotycząca finansowania świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej w latach 2005-2010”i 2011.

Tabela 3. Dynamika wzrostu wartości średniej podstawowej stawki kapitacyjnej w latach 2005‐2011

2. Współczynniki korygujące stawkę kapitacyjną  znacząco różnią się od „wskaźników przeliczeniowych” dla poszczególnych typów szkół, które zawarte są w § 26 Zarządzenia Prezesa NFZ Nr 74/2010/DSOZ  Finansowanie……. Ust.2. – powoduje to brak możliwości finansowych do utrzymania stanowiska pracy zgodnie z wymogami NFZ.

3. W Zarządzeniu Nr 74/2010/ Prezesa NFZ §12 pkt.3, §16 pkt.3, §20 pkt.2  jest zapis dla świadczeniodawców poz: lekarza poz, pielęgniarki poz, położnej: określający maksymalne liczby świadczeniobiorców z zezwoleniem na możliwości odstępswa w przypadkach uzasadnionych interesem świadczeniobiorców pod warunkiem że nie wpłynie to na ograniczenie dostępności do świadczeń dla populacji objętej opieką przez świadczeniodawcę. Brak jest takiego zapisu tylko w §24 dotyczącym pielęgniarki szkolnej, który ograniczy dostępność. Jeżeli pielęgniarka w szkole typu I liczącej 1000 osób będzie miała tylko 100 uczniów w klasach  sportowych to już należy zatrudnić na 1 dzień  dodatkową osobę. W takiej sytuacji musimy zrezygnować z obejmowania opieką innej niewielkiej liczebnie szkoły.
.

Wobec powyżej przedstawionych tylko głównych problemów i braku reakcji w Ministerstwie Zdrowia i Centrali NFZ,  nie reagowania na nasze wielokrotne i wieloletnie postulaty zdecydowanie się przeciwstawiamy. Żądamy wnikliwej analizy problemu, przeprowadzenia szerokich konsultacji  i uzgodnień z pielęgniarkami pracującymi w środowisku nauczania i wychowania, które jak nikt inny znają problem i są merytorycznie przygotowane do tego typu rozmów. Nadmieniamy , że już raz w roku 2000 doszło do podobnej sytuacji gdzie drastycznie pogorszyła się opieka nad dziećmi w szkole  a w niektórych rejonach w ogóle jej nie było. Czy dążymy do likwidacji opieki nad dziećmi w placówkach oświatowo wychowawczych, tak jak miało  to miejsce ze szczepieniami, a w chwili obecnej mały stopień uodpornienia stanowi problem ogólnopolski.
Jesteśmy w trakcie medialnego nagłośnienia problemu ponieważ tylko w taki sposób możemy dotrzeć do całego społeczeństwa, do organów założycielskich szkół czyli wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, dyrektorów szkół i innych osób, które powinny znać skalę problemu.

Zespół ds.Medycyny Szkolnej przy OIPiP w Gdańsku.