Interpelacja nr 10281
do ministra zdrowia
w sprawie opieki medycznej w izbach wytrzeźwień
Szanowna Pani Minister! Korzystając z uprawnień przyznanych na mocy art. 20 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, składam interpelację w sprawie wymagań stawianych izbom wytrzeźwień w zakresie opieki medycznej.
Organizację i funkcjonowanie izb wytrzeźwień w Polsce określają przepisy rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 4 lutego 2004 r. (Dz. U. Nr 20, poz. 192, ze zm.). Zgodnie z wyżej powołanym rozporządzeniem, dla prawidłowego funkcjonowania izb wytrzeźwień niezbędna jest całodobowa opieka medyczna nad osobami nietrzeźwymi. Izby wytrzeźwień jako jednostki sprawujące opiekę nad osobami nietrzeźwymi nie są zakładami opieki zdrowotnej, mają one zapewnić osobom doprowadzonym bezpieczne trzeźwienie, a nie leczenie. Ponadto stan nietrzeźwości jest przeciwwskazaniem do podawania środków farmaceutycznych. Opieka medyczna sprawowana jest w celu zniwelowania zagrożenia zdrowia lub życia osoby nietrzeźwej i skierowania do placówki specjalistycznej celem diagnostyki oraz ewentualnego leczenia.
Obecna sytuacja w Polsce związana z masowymi wyjazdami lekarzy za granicę do pracy powoduje brak ich w kraju, w związku z czym zarówno np. w Izbie Wytrzeźwień w Koninie, jak i w wielu izbach w kraju występują nieraz trudności w wywiązywaniu się z podstawowego wymogu rozporządzenia ministra zdrowia – zapewnienia całodobowej obsługi medycznej. W chwili obecnej w konińskiej izbie jest zapewniona opieka lekarzy i 1 felczera, jednak podeszły wiek 3 osób dyżurujących spowoduje niedługo ich odejście z pracy. Ponadto od wielu lat w Polsce nie kształci się już felczerów, a osoby mające takie wykształcenie to ludzie w wieku przekraczającym znacznie 70 lat życia. W tej sytuacji wymóg zatrudniania w izbach felczerów wynikający z rozporządzenia staje się trudny do zrealizowania.
Biorąc pod uwagę powyższe realia, należałoby zastanowić się nad dopuszczeniem do opieki nad osobami nietrzeźwymi magistrów pielęgniarstwa z doświadczeniem zawodowym lub ratowników medycznych. W celu umożliwienia ratownikom medycznym zdobycia wiedzy niezbędnej do obsługi medycznej osób nietrzeźwych, należałoby rozszerzyć program nauczania w tym kierunku. Ratownicy medyczni zatrudnieni w izbach mogliby pełnić również funkcję opiekunów zmiany, co spowodowałoby obniżenie kosztów utrzymania izb wytrzeźwień. Przy ustalaniu obsady medycznej w izbach wytrzeźwień warto również zwrócić uwagę na zakres świadczonych usług w poszczególnych jednostkach na terenie kraju, ponieważ nie wszystkie izby prowadzą ten sam zakres świadczeń, np. w niektórych izbach wytrzeźwień prowadzona jest detoksykacja, a w innych nie. W związku z tym nie można wszystkim izbom stawiać tych samych wymogów.
Uprzejmie proszę o odpowiedź na pytanie: Czy przewidywane jest złagodzenie wymagań wobec izb wytrzeźwień i umożliwienie zatrudniania w nich doświadczonych magistrów pielęgniarstwa lub ratowników medycznych?
Z poważaniem
Poseł Elżbieta Streker-Dembińska
Warszawa, dnia 26 czerwca 2009 r.
Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na pismo Pana Marszałka z dnia 1 lipca 2009 r., znak: SPS-023-10281/09, dotyczące interpelacji pani poseł Elżbiety Streker-Dembińskiej w sprawie opieki medycznej w izbach wytrzeźwień, uprzejmie przedstawiam stanowisko w sprawie.
Zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 4 lutego 2004 r. w sprawie trybu doprowadzania, przyjmowania i zwalniania osób w stanie nietrzeźwości oraz organizacji izb wytrzeźwień i placówek utworzonych lub wskazanych przez jednostkę samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 20, poz. 192), w przypadku gdy według opinii lekarza lub felczera stan zdrowia osoby doprowadzonej wymaga udzielenia świadczeń, których w izbie, placówce lub jednostce Policji nie można udzielić lub które powinny być udzielone w zakładzie opieki zdrowotnej, osoba taka nie może zostać przyjęta do izby wytrzeźwień, a funkcjonariusze służby, która dokonała doprowadzenia, pracownicy izb, placówek, pogotowia ratunkowego albo innych podmiotów realizujących zadania na rzecz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli zobowiązani są do przewiezienia takiej osoby do zakładu opieki zdrowotnej. Niezależnie od tego przed opuszczeniem izby lub placówki lekarz lub felczer w razie konieczności udziela osobie doprowadzonej pomocy medycznej niezbędnej ze względu na stan jej zdrowia.
Przytoczone powyżej rozporządzenie nie określa wprawdzie zakresu świadczeń, jakie mogą być wykonywane w izbie wytrzeźwień, nie ulega wszakże wątpliwości, iż zakres dopuszczalnych czynności interpretować należy w kontekście zamieszczonego w wyżej wymienionym rozporządzeniu wykazu produktów leczniczych oraz sprzętu medycznego, w jakie ma być wyposażone ambulatorium izby. Po przeanalizowaniu powyższego wykazu stwierdzić należy, iż w znacznym stopniu nie pokrywa się on z listą leków, jakie zgodnie z rozporządzeniem ministra zdrowia z dnia 29 grudnia 2006 r. sprawie szczegółowego zakresu medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego (Dz. U. z 2007 r. Nr 4, poz. 33, ze zm.) można podawać bez nadzoru lekarza. Innymi słowy, dopuszczenie ratownika medycznego do wykonywania czynności w miejsce lekarza lub felczera doprowadziłoby do sytuacji, w której izba wytrzeźwień dysponowałaby produktami leczniczymi, których nie mogłaby legalnie podać zatrzymanej w niej osobie. Ponadto należy zwrócić uwagę na fakt, iż zarówno ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473, ze zm.), jak i powyższe rozporządzenie dopuszczają zastosowanie wobec osoby środka przymusu bezpośredniego w postaci unieruchomienia. Przyjętą w polskim systemie prawnym praktyką jest, iż z uwagi na znaczny stopień niebezpieczeństwa zdrowotnego z nim związanego zarówno decyzja o zastosowaniu takiego środka, jak i nadzorowanie jego wykonania należy do lekarza.
Z powyższych względów minister zdrowia jest przeciw zaproponowanej w piśmie możliwości zastępowania w izbach wytrzeźwień lekarzy i felczerów przez doświadczonych magistrów pielęgniarstwa i ratowników medycznych.
Z poważaniem
Adam Fronczak – podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia
