Interpelacja do ministra zdrowia w sprawie statusu polskich pielęgniarek w Unii Europejskiej
Szanowny Panie Ministrze! Polskie pielęgniarki i położne są wciąż dyskryminowane w Unii Europejskiej. Mimo starań zarówno ich samorządu, jak i strony rządowej kwalifikacje zawodowe części pielęgniarek i położnych nie są uznawane za wystarczające do podjęcia pracy w zachodnich szpitalach i przychodniach.
Wbrew zapowiedziom ekipy rządzącej osoby, które rozpoczęły naukę na kierunku pielęgniarstwo i położnictwo, po przystąpieniu Polski do UE nie mogą liczyć na to, że ich kwalifikacje zostaną uznane automatycznie. Gwarancję taką mają tylko osoby z tytułem magistra pielęgniarstwa i położnictwa. Nie mają jej natomiast ci studenci, którzy już w czerwcu tego roku uzyskają tytuł licencjata na tych kierunkach.
W związku z tym uprzejmie zapytuję: Co ministerstwo zamierza zrobić w ww. sprawie?
Z poważaniem
Poseł Waldemar Szadny
Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia – z upoważnienia ministra – na interpelację w sprawie statusu polskich pielęgniarek w Unii Europejskiej
Szanowny Panie Marszałku! W nawiązaniu do pisma z dnia 9 maja 2007 r., znak: SPS-023-7921/07, przekazującego interpelację złożoną przez posła Waldemara Szadnego, dotyczącą statusu polskich pielęgniarek i położnych w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej, informuję, że aktualny system uznawania kwalifikacji zawodowych polskich pielęgniarek i położnych w tych krajach przedstawia się następująco.
Osoby, które rozpoczęły studia magisterskie na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo po dniu 1 maja 2004 roku, tj. po dniu wejścia Polski do Unii Europejskiej, korzystają z automatycznego uznawania kwalifikacji zawodowych we wszystkich państwach Unii.
Automatycznie są również uznawane kwalifikacje pielęgniarek, które ukończą tzw. studia pomostowe, czyli zawodowe (licencjackie) studia pielęgniarskie o skróconym trybie dla osób wykonujących zawód.
Natomiast zasady uznawania kwalifikacji zawodowych polskich pielęgniarek i położnych, których kształcenie rozpoczęło się przed dniem 1 maja 2004 r., są uregulowane Traktatem Akcesyjnym i w ślad za nim w dyrektywie 2005/36/WE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych.
I tak:
– kwalifikacje polskich pielęgniarek i położnych na poziomie licencjata uznawane są na tzw. zasadzie praw nabytych 3/5, czyli po przedstawieniu zaświadczenia o wykonywaniu zawodu pielęgniarki lub położnej w okresie 3 lat w ciągu ostatnich 5 lat;
– kwalifikacje na poziomie szkół pomaturalnych uznawane są na zasadzie praw nabytych 5/7, czyli po przedstawieniu zaświadczenia o wykonywaniu zawodu pielęgniarki lub położnej w okresie 5 lat w ciągu ostatnich 7 lat; oznacza to, iż od polskich pielęgniarek wymaga się znacznie dłuższego doświadczenia zawodowego niż w przypadku pielęgniarek z analogicznym wykształceniem z pozostałych państw członkowskich UE;
– kwalifikacje na poziomie liceum medycznego i szkół policealnych nie są uznawane w ogóle w systemie sektorowym. W przypadku absolwentów liceów medycznych i szkół policealnych możliwe jest jedynie uznanie kwalifikacji w oparciu o orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości WE na tle art. 43 Traktatu na podstawie zasad zbliżonych do systemu ogólnego, czyli przez porównywanie programów kształcenia, doświadczenia zawodowego oraz zakresu uprawnień lub po ukończeniu studiów pomostowych (uznanie automatyczne).
Obecny stan prawny znacznie odbiega od oczekiwań, jakie rząd polski miał w kwestii uznawania kwalifikacji zawodowych pielęgniarek i położnych. Wnioski składane przez Polskę w traktacie negocjacji zakładały w pełni automatyczne uznanie kwalifikacji nie tylko magistrów pielęgniarstwa i położnictwa, ale również osób z tytułem licencjata.
W trakcie negocjacji przedakcesyjnych strona polska wnioskowała również o to, aby absolwentów pozostałych typów szkół pielęgniarskich (licea medyczne i szkoły policealne) objęła zasada praw nabytych. W sprawie tej rząd polski składał oświadczenia, również podczas ustalania treści obecnej dyrektywy 2005/36/WE (m.in. w lipcu 2005 r.)
W dniu 13 czerwca 2005 r. skierowane zostało oficjalne wystąpienie do KE z wnioskiem o przeprowadzenie konsultacji technicznych, w czasie których możliwe byłoby przedstawienie argumentów przemawiających za zmianą zasad uznawania kwalifikacji polskich pielęgniarek i położnych.
Na prośbę strony polskiej w dniu 7 września 2005 r. odbyły się konsultacje techniczne z Komisją Europejską (DG Market), w ramach których strona polska wniosła o zmianę zasad uznawania kwalifikacji polskich pielęgniarek i położnych. Została przekazana lista polskich propozycji w zakresie nowelizacji dyrektywy 2005/36/WE, wraz ze szczegółowym uzasadnieniem.
W dniu 13 grudnia 2005 r. Rzeczpospolita Polska w trybie art. 230 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską skierowała skargę do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich o stwierdzenie nieważności postanowień dyrektywy 2005/36/WE.
Zgodnie z decyzją Rady Ministrów przedmiotem skargi jest stwierdzenie nieważności postanowień art. 33 ust. 2 i art. 43 ust. 3 dyrektywy 2005/36/WE, w świetle których polskie pielęgniarki i położne, które ukończyły kształcenie pomaturalne w medycznych szkołach zawodowych, dla uznania swoich praw nabytych muszą wykazać się doświadczeniem zawodowym przez co najmniej pięć kolejnych lat w okresie siedmiu lat poprzedzających wydanie zaświadczenia (w przypadku pozostałych państw członkowskich okres ten wynosi 3 lata z 5).
W dniu 18 kwietnia 2006 r. Minister Zdrowia na podstawie art. 21 ust. 7 dyrektywy 2005/36/WE, skierował wniosek do Pana Alexandra Schauba, Dyrektora Generalnego Dyrekcji ds. Rynku Wewnętrznego KE, dotyczący uzupełnienia treści załącznika 5.2.2 wskazanej dyrektywy o tytuł licencjata pielęgniarstwa oraz uzupełnienia załącznika 5.5.2 o tytuł licencjata położnictwa – jako zgodnych z wymogami dyrektyw sektorowych.
W dniu 17 maja 2006 r. odbyły się kolejne konsultacje strony polskiej z Komisją Europejską (DG Market), kontynuujące rozmowy z KE na temat rewizji warunków uznawania kwalifikacji zawodowych polskich pielęgniarek i położnych określonych w prawie wspólnotowym.
W dniu 16 listopada 2006 r. kontynuowano rozmowy rozpoczęte 17 maja. Poruszano kwestie zakończenia procedury notyfikacji zmiany załączników 5.2.2 i 5.5.2 do dyrektywy 2005/36/WE, zaliczenia obowiązkowego stażu podyplomowego odbywanego przez absolwentów medycznych szkół zawodowych, zweryfikowania historycznych danych dotyczących wymiaru czasu kształcenia polskich pielęgniarek i położnych, rozpoczęcia procedury konsultacji zmian rozporządzenia w sprawie studiów pomostowych, zrównania sytuacji prawnej absolwentów medycznych szkół zawodowych na poziomie średnim (świadectwo maturalne lub świadectwo ukończenia szkoły średniej).
Jednocześnie informuję, że w ciągu ostatniego roku prowadzone były intensywne rozmowy i konsultacje z odpowiednimi służbami Komisji Europejskiej mające na celu wyjaśnienie powodów, dla których uznanie kwalifikacji zawodowych polskich pielęgniarek i położnych zostało potraktowane surowiej niż uznanie kwalifikacji zawodowych pielęgniarek i położnych z innych ËnowychË krajów członkowskich, a w konsekwencji rozszerzenie kręgu osób uprawnionych do uznania kwalifikacji w systemie sektorowym (KE nie udzieliła jeszcze odpowiedzi na to pytanie, ponieważ wymaga to dyskusji merytorycznej dotyczącej przyczyn różnic w obliczeniu godzin kształcenia pielęgniarek przedstawionych przez Komisję i przez stronę polską). Rozmowy dotyczą też uzupełnienia załącznika do dyrektywy 2005/36/WE potwierdzającego automatycznie uznawanie kwalifikacji dla licencjatów pielęgniarstwa, którzy rozpoczęli studia po 1 maja 2004 (obecnie załącznik wymienia tylko magistrów).
W dniu 30 kwietnia 2007 r. przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia uczestniczyli w posiedzeniu Komitetu ds. Uznawania Kwalifikacji Zawodowych Komisji Europejskiej, gdzie omawiana była sprawa przedłużenia poza rok 2010/2011 naboru na studia pomostowe dla polskich pielęgniarek i położnych. Dzięki intensywnym staraniom strony polskiej sprawa ta ma szansę być pozytywnie załatwiona w najbliższym czasie.
Ministerstwo Zdrowia aktualnie oczekuje też na ostateczne rozwiązanie sprawy automatycznego uznawania kwalifikacji licencjatów pielęgniarstwa i położnictwa, którzy rozpoczęli naukę po 1 maja 2004 roku, traktując to jako sprawę priorytetową.
Z wyrazami szacunku
Podsekretarz stanu
Anna Gręziak
Zobacz także:
Europejski Trybunał Sprawiedliwości w Luksemburgu oddalił skargę polskiego rządu na unijną dyrektywę, która nie uznaje uprawnień większości polskich pielęgniarek. Zobacz treść wyroku. Natomiast polskie ministerstwo zdrowia wyda zarządzenie 'w sprawie powołania Zespołu do zbadania przyczyn częściowego braku uznania kwalifikacji polskich pielęgniarek i położnych w Unii Europejskiej’. Fantastycznie! 'Złodziej krzyczy – łapać złodzieja’.
Uznawanie kwalifikacji w krajach UE i Polsce
Informator Gazety Pielęgniarki i Położnej – STUDIA POMOSTOWE
