Od kilku lat w sądach w całej Polsce toczą się sprawy, w których pielęgniarki walczą o jedno – o sprawiedliwość. Coraz częściej te batalie kończą się sukcesem, a sądy przyznają rację tym, które miały odwagę upomnieć się o równe traktowanie w pracy. Ale za każdą wygraną sprawą stoi staranne przygotowanie, dobrze udokumentowane fakty i konsekwencja w działaniu. To właśnie od tego, jak pielęgniarka przygotuje się do procesu, zależy, czy uda się jej udowodnić, że pracodawca, różnicując wynagrodzenia, naruszył prawo i elementarne zasady równego traktowania w zatrudnieniu. 

Równa płaca za tę samą pracę to nie przywilej, lecz prawo

Zasada równego traktowania w zatrudnieniu nie jest kwestią uznaniową pracodawcy – to obowiązek wynikający wprost z Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 11² k.p., pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków, a art. 18^3c k.p. precyzuje, że każdy ma prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub pracę o jednakowej wartości.

W praktyce jednak, od momentu wprowadzenia tzw. siatki płac w zawodach medycznych, te zasady zaczęły się rozmywać. Zdarza się, że w jednym zespole pracują pielęgniarki z grupy 2, 5 i 6, które wykonują dokładnie te same obowiązki – mają te same dyżury, odpowiadają za tych samych pacjentów, podejmują identyczne decyzje – ale ich pensje różnią się nawet o kilka tysięcy złotych miesięcznie. Różnica? Wykształcenie wpisane w rubryce.

Intencją ustawodawcy było docenienie osób z wyższymi kwalifikacjami, ale w wielu szpitalach siatka płac została wdrożona mechanicznie, bez analizy faktycznego zakresu obowiązków. W efekcie to nie kwalifikacje, lecz formalny tytuł stał się wyznacznikiem zarobków. Dla wielu pielęgniarek to nie tylko kwestia finansowa – to także cios w poczucie sprawiedliwości, w zaufanie do pracodawcy i w jedność zespołów, które powinny działać jak dobrze zgrany organizm.

Jak wygląda ścieżka postępowania w sprawie o nierówne traktowanie

Decyzja o pozwaniu pracodawcy do sądu pracy nigdy nie jest łatwa. Zanim pielęgniarka zdecyduje się na ten krok, powinna dokładnie przeanalizować swoją sytuację i zebrać mocne argumenty. Najważniejsze to dowody: dokumenty, które pokażą, że wykonuje taką samą pracę jak koleżanki z wyższą grupą płacową, że zakres jej obowiązków i odpowiedzialności jest taki sam, a różnica w wynagrodzeniu nie ma realnego, obiektywnego uzasadnienia.

Do pozwu warto dołączyć opis stanowiska pracy, zakres obowiązków i odpowiedzialności, kopie umów o pracę wraz z aneksami oraz dokumenty potwierdzające posiadane kwalifikacje. W przypadku spraw tego rodzaju, ogromne znaczenie mają też świadkowie – osoby, które potwierdzą, że praca na oddziale była taka sama niezależnie od grupy zaszeregowania czy poziomu wykształcenia. 

Po złożeniu pozwu sąd analizuje, czy doszło do naruszenia zasad równego traktowania. Bada nie tylko dokumenty, ale też rzeczywisty przebieg pracy – to, co faktycznie dzieje się w danej placówce medycznej. W toku procesu przesłuchiwani są zwykle przełożeni, inne pielęgniarki, a także lekarze i pracownicy kadr. Co istotne, sąd może zobowiązać pracodawcę do przedstawienia dokumentów, do których pracownik nie ma dostępu, np. zestawień płacowych czy zakresów obowiązków innych pracowników.

Pielęgniarka – powódka – zostaje wezwana na rozprawę, by przedstawić swoją wersję wydarzeń. To często najtrudniejszy moment, ale też szansa, by pokazać sądowi, jak wygląda codzienność w pracy: odpowiedzialność za pacjentów, dyżury, presja czasu, współpraca w zespole.

Ile trwa postępowanie w sądzie?

Proces w Sądzie Pracy nie należy do najkrótszych, ale coraz częściej kończy się pozytywnie. Średnio w pierwszej instancji trwa od kilku miesięcy do półtora roku, choć wszystko zależy od złożoności sprawy, liczby świadków i obciążenia konkretnego sądu. Cierpliwość i konsekwencja mają tu kluczowe znaczenie – sądy pracy działają dokładnie, a każda decyzja wymaga analizy materiału dowodowego.

Wyrok i jego skutki

Jeśli sąd uzna, że doszło do naruszenia zasady równego traktowania, może zasądzić na rzecz pielęgniarki odszkodowanie wyrównujące różnice w płacach – najczęściej do poziomu wynagrodzenia z najwyższej grupy płacowej. Co ważne, sąd nadaje wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności do wysokości jednej średniej pensji, co oznacza, że pracodawca musi wypłacić część należności jeszcze przed zakończeniem całego postępowania, nawet jeśli wniesie apelację.

W przypadku niekorzystnego wyroku, pielęgniarce zawsze przysługuje prawo do odwołania.
W apelacji można wskazać błędy procesowe lub nieprawidłową ocenę dowodów, dlatego tak istotne jest wsparcie profesjonalnego pełnomocnika. 

Wsparcie i reprezentacja

Choć przed sądem pracy można występować samodzielnie, w praktyce niewiele osób decyduje się na taką drogę. Proces sądowy wymaga nie tylko znajomości przepisów, ale też doświadczenia w prowadzeniu sporów, umiejętności argumentacji i odpowiedniego reagowania na taktykę strony przeciwnej. Pielęgniarki, które nie mają na co dzień styczności z procedurą sądową, często czują się przytłoczone formalnościami i emocjonalnym ciężarem sprawy – a to zrozumiałe, bo spór z własnym pracodawcą bywa stresujący i długotrwały.

Dlatego coraz więcej osób decyduje się powierzyć swoją sprawę profesjonalnym pełnomocnikom, którzy potrafią przeprowadzić cały proces krok po kroku i zadbać o każdy szczegół postępowania. Kancelaria Tokarska, Kretowicz od lat specjalizuje się w prowadzeniu sporów z zakresu prawa pracy, w tym w sprawach dotyczących naruszenia zasad równego traktowania w zatrudnieniu i niewłaściwego stosowania tzw. siatki płac w zawodach medycznych. Zespół Kancelarii ma bogate doświadczenie w reprezentowaniu pielęgniarek i pracowników ochrony zdrowia – zarówno przed sądami pracy, jak i w negocjacjach z pracodawcami.

Prawnicy Kancelarii nie tylko przygotowują strategię procesową i reprezentują klientki w sądzie, ale też pomagają na etapie przedsądowym – w analizie dokumentacji, ocenie szans powodzenia sprawy oraz w rozmowach z pracodawcą. Ich doświadczenie pokazuje, że dobrze przygotowany pozew, poparty solidnym materiałem dowodowym i logiczną argumentacją, potrafi przynieść realne efekty. Coraz więcej wyroków zapada na korzyść pielęgniarek, które zdecydowały się zawalczyć o równe traktowanie, a tym samym o godność i uznanie dla swojej pracy.