Interpelacja do ministra pracy i polityki społecznej, ministra zdrowia w sprawie uznania pracy pielęgniarek na poszczególnych stanowiskach pracy w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych za pracę w szczególnym charakterze

Zgodnie z ustawą z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych /Dz. U. nr 237, poz. 1656 ze zm./ do prac w szczególnym charakterze zaliczone zostały, wymienione w pkt 24 załącznika nr 2 tej ustawy, „prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru”.

Art. 3, ust. 5 tej ustawy mówi, że warunkiem zaliczenia wykonywania w/w prac do okresu uprawniającego do emerytury pomostowej, jest wykonywanie ich w pełnym wymiarze czasu. Jednak ustawa nie zawiera definicji „ostrego dyżuru”. Podmiotem uprawnionym do kwalifikowania danego rodzaju pracy, jako pracy w szczególnym charakterze jest pracodawca, w tym przypadku kierownik placówki medycznej, który zawiera umowę o pracę z pracownikiem. Pracownik winien znać kryteria kwalifikowania pracy, jako pracy w szczególnym charakterze, aby w razie wątpliwości mógł złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy.

Najwięcej kontrowersji budzi kwalifikacja pracy pielęgniarek a szczególnie pielęgniarek anestezjologicznych w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru.

Szanowny Panie Ministrze, czy zapis pkt 24 załącznika nr 2 ustawy o emeryturach pomostowych zostanie doprecyzowany z uwzględnieniem definicji „ostrego dyżuru”, co jednoznacznie pozwoli kwalifikować prace pielęgniarek na poszczególnych stanowiskach jako prace w szczególnym charakterze?

22 kwietnia 2015 roku 

 

---

 

W odpowiedzi na interpelację nr 32415 z dnia 14.05.2015 r. Pana Posła Stanisława Szweda, w sprawie uznania pracy pielęgniarek na poszczególnych stanowiskach pracy w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych za pracę o szczególnym charakterze, uprzejmie proszę o przyjęcie poniższych wyjaśnień.

Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656, z późn. zm), z uprawnień do emerytury pomostowej korzystają osoby wykonujące prace określone w załączniku nr 2 – wykaz prac o szczególnym charakterze. W przypadku pielęgniarek i położnych są to prace o szczególnym charakterze wymienione w punktach 22, 23 i 24 przedmiotowego załącznika.

Podmiotem uprawnionym do kwalifikowania danego rodzaju pracy, jako pracy o szczególnym charakterze, w rozumieniu ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. Nr 237, poz. 1656, z późn. zm), jest zakład pracy (płatnik składek), u którego praca ta jest wykonywana. Zatem zaliczenie pracownika do grupy pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze odbywa się na poziomie jego zakładu pracy, a pracodawca decydując o tym powinien stosować wytyczne zawarte w art. 3 ust. 3 oraz załączniku nr 2 przedmiotowej ustawy.

Ponadto należy podkreślić, że zgodnie z art. 41 ust. 4 ww. ustawy, zakład pracy jest zobowiązany od 1 stycznia 2010 roku prowadzić wykaz stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz ewidencję pracowników wykonujących takie prace. W ewidencji tej powinni się znaleźć wszyscy pracownicy, których praca wypełnia ustawowe kryteria pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Organem powołanym do formalnej kontroli ewidencji wykazu stanowisk pracy o szczególnym charakterze według art. 41 powyższej ustawy jest Państwowa Inspekcja Pracy. Przepisy ustawy o emeryturach pomostowych, w przypadku nieumieszczenia przez płatnika składek danego pracownika w ewidencji pracowników wykonujących pracę o szczególnym charakterze, umożliwiają wniesienie skargi do Państwowej Inspekcji Pracy. Jeżeli skarga ta zostanie uwzględniona, to wówczas właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione do nakazania pracodawcy umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących taką pracę. Od decyzji inspektora pracy, zarówno pracownikowi jak i płatnikowi składek, przysługuje odwołanie do okręgowego inspektora pracy, którego decyzja będzie mogła z kolei być skontrolowana na drodze sądowego postępowania administracyjnego.

W związku z trudnościami wynikającymi z interpretacji przez pracodawców zapisu określonego w pkt 24 załącznika nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, „prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru”, Ministerstwo Zdrowia wyjaśniło kwestię „w warunkach ostrego dyżuru”.

W opinii Ministerstwa Zdrowia prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru to nie tylko prace wykonywane (w ramach obowiązków pracowniczych), polegające na udzielaniu świadczeń zdrowotnych w trybie nagłym, ze wskazań życiowych, ale również inne prace tego personelu (w ramach obowiązków pracowniczych), które są wykonywane w ramach czasu pracy, kiedy istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia, skutkującego koniecznością podjęcia działań w trybie nagłym.

Pojęcie „w warunkach ostrego dyżuru” oznacza nieuchronność wystąpienia zdarzenia, które powoduje konieczność udzielania świadczeń zdrowotnych w trybie nagłym, ze wskazań życiowych. Nieuchronność występowania takich zdarzeń skutkuje tym, że od pracowników pracujących w tych warunkach wymagane są kryteria określone w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (szczególna odpowiedzialność oraz szczególna sprawność psychofizyczna).

Minister Zdrowia nie jest uprawniony do oceny, czy praca wykonywana na danym stanowisku powinna być uznana za pracę o szczególnym charakterze. Oceny takiej dokonuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych w postępowaniu o przyznanie emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze na podstawie przedłożonej dokumentacji.

Z upoważnienia
MINISTRA ZDROWIA
SEKRETARZ STANU
Sławomir Neumann

19 czerwca 2015 roku

 

Zobacz także:

Aktualności według działów – Emerytury pomostowe pielęgniarek i położnych

Takie jest polskie pielęgniarstwo (1). Zobacz jaką drogę przeszła starsza pielęgniarka anestezjologiczna (włącznie z Wojewódzkim Sądem Administracyjnym) w sprawie uznania jej pracy jako "pracy o szczególnym charakterze".