Interpelacja do ministra zdrowia w sprawie zatrudniania pielęgniarek i położnych od dnia 1 stycznia 2007 r. na podstawie umów cywilnoprawnych

   Szanowny Panie Ministrze! Z informacji pozyskanych z Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych oraz Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Zatrudnionych na Kontraktach wynika, że w Polsce kilka tysięcy pielęgniarek i położnych zatrudnionych jest, w różnych jednostkach ochrony zdrowia, na podstawie umów cywilnoprawnych. W wielu polskich szpitalach, szczególnie na oddziałach intensywnego nadzoru medycznego, pracowniach diagnostyczno-zabiegowych oraz blokach operacyjnych samozatrudnienie w ramach umowy cywilnoprawnej jest częstą prawną formą zatrudnienia. Zawód pielęgniarki i położnej jest zawodem wolnym, a w ustawie o zawodzie pielęgniarki i położnej jest odesłanie do ustawy o działalności gospodarczej, z czego wynika, że pielęgniarka i położna może taką działalność prowadzić. Według nowych przepisów o podatku PIT obowiązujących od 1 stycznia 2007 r., działalności gospodarczej nie prowadzi osoba, która łącznie spełnia następujące warunki:

   – wykonuje pracę pod kierownictwem zlecającego, w miejscu i czasie wyznaczonym przez niego,

   – nie odpowiada za czynności lub ich rezultaty wobec osób trzecich (odpowiedzialność ponosi zlecający),

   – nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego ze swoją działalnością.

   W związku ze zmianami pojawi się problem, gdy urzędnicy urzędów skarbowych dojdą do wniosku, że pielęgniarki lub położnej zatrudnionej na podstawie umowy cywilnoprawnej nie można zaliczy do kategorii przedsiębiorcy. Proponowane zmiany mogą też zachęcać pielęgniarki i położne, i pracodawców do przejścia z kontraktów na etaty. Z naszego rozeznania wynika jednak, że znakomita większość pracujących pielęgniarek i położnych w oparciu o samozatrudnienie, a także ich pracodawców, opowiada się kategorycznie za pracą na podstawie umów cywilnoprawnych.

   W związku z tym pytamy Pana Ministra:

   Czy istnieje realne prawne zagrożenie ograniczające możliwości zatrudniania pielęgniarek i położnych w jednostkach ochrony zdrowia na podstawie umowy cywilnoprawnej?

   Czy Pan Minister przewiduje, że wprowadzane nowe przepisy o podatku PIT utrudnią samozatrudnianie się pielęgniarek i położnych w jednostkach ochrony zdrowia i tym samym spowoduje to zwiększenie ilości pielęgniarek i położnych, szczególnie w dziedzinach deficytowych, takich jak: instrumentariuszki, pielęgniarki zabiegowe, anestezjologiczne i inne, wyjeżdżających na stałe do krajów Europy Zachodniej i Skandynawii?

   Czy Pan Minister w oparciu o nowe przepisy, wzorem ubiegłych lat, przygotuje standardową umowę cywilnoprawną zatrudniania pielęgniarek i położonych w jednostkach ochrony zdrowia, która nie budziła wątpliwości interpretacyjnych urzędników ˝fiskusa˝?

   Z poważaniem

   Posłowie Maciej Świątkowski i Teresa Piotrowska

   Warszawa, dnia 4 grudnia 2006 r.

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia – z upoważnienia ministra – na interpelację w sprawie zatrudniania pielęgniarek i położnych od dnia 1 stycznia 2007 r. na podstawie umów cywilno-prawnych

   Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację Pani Poseł Teresy Piotrowskiej oraz Pana Posła Macieja Świątkowskiego z dnia 8 grudnia 2006 r. (znak: SPS-023-5619/06) w sprawie zatrudniania pielęgniarek i położnych na podstawie umów cywilnoprawnych od dnia 1 stycznia 2007 r., uprzejmie proszę o przyjęcie poniższych informacji.

   Podstawę dla wykonywania przez pielęgniarki w zakładach opieki zdrowotnej świadczeń w ramach umowy cywilnoprawnej stanowi art. 35 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 91, z późn. zm.), zgodnie z którym samodzielny zakład opieki zdrowotnej może udzielić zamówienia na świadczenia opieki zdrowotnej między innymi osobie wykonującej zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki lub indywidualnej specjalistycznej praktyki na zasadach określonych w odrębnych przepisach, jak również grupowej praktyce lekarskiej i grupowej praktyce pielęgniarek, położnych prowadzącym działalność na zasadach określonych w przepisach odrębnych,

   Z dniem 1 stycznia 2007 r. obowiązywać będzie określona w ustawie z dnia 27 października 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 217, poz. 1588) nowa definicja pozarolniczej działalności gospodarczej. Jak wynika ze stanowiska Ministra Finansów, z zakresu przedmiotowego zmienionej definicji działalności gospodarczej wyłączone są czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

   1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych ponosi zlecający wykonanie tych czynności,

   2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności,

   3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

   Omawiana zmiana definicji działalności gospodarczej nie ogranicza zatrudnionym na kontrakcie pielęgniarkom i położnym prowadzącym jednoosobową działalność gospodarczą możliwości świadczenia usług na rzecz szpitali w ramach tej działalności. Pielęgniarki nie utracą zatem statusu przedsiębiorcy tylko dlatego, że w ramach kontraktu realizują usługi na rzecz szpitali. Samo wykonywanie określonych w kontrakcie czynności pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności nie jest przesłanką wystarczającą do utraty statusu przedsiębiorcy. Do stwierdzenia, że podatnik świadczący usługi na zasadzie samozatrudnienia nie wykonuje pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy, konieczne jest łączne wystąpienie pozostałych dwóch warunków, tzn. pielęgniarki wykonujące czynności nie ponoszą ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, a także pełna odpowiedzialność cywilną wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie przejmuje zleceniodawca.

   Natomiast zgodnie z art. 35 ust. 5 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy udzielaniu świadczeń w zakresie udzielonego zamówienia ponoszą solidarnie udzielający i przyjmujący zamówienie. Z kolei w myśl art. 35 ust. 6 ww. ustawy, w zakresie, o którym mowa w ust. 5 przyjmujący zamówienie podlega obowiązkowi ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Określona przepisami ustawy o zakładach opieki zdrowotnej solidarna odpowiedzialność udzielającego i przyjmującego zamówienie pozwala stwierdzić, że pielęgniarki świadczące w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej usługi na rzecz szpitala na podstawie zawartego kontraktu, w związku z nową definicją pozarolniczej działalności gospodarczej, nie utracą statusu przedsiębiorcy. Umowa pomiędzy stronami nie może bowiem znosić odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przy udzielaniu świadczeń w zakresie udzielonego zamówienia, skoro odpowiedzialność taka wynika z aktu rangi ustawowej.

   Z wyrazami szacunku

   Sekretarz stanu

   Bolesław Piecha

   Warszawa, dnia 27 grudnia 2006 r.

Zobacz także: Umowy cywilnoprawne w zoz – samozatrudnienie