Związek pielęgniarek odpowiada na pytanie w studiu telewizyjnym: czym się różni pielęgniarka od opiekuna medycznego w uprawnieniach?

Kanał zero w ramach programu zero znieczulenia opublikował w dniu 17 maja 2025 roku wywiad. Redakcja Kanału zauważa: „Lata lecą, a sytuacja pielęgniarek w Polsce nie poprawia się w znaczący sposób. To widać w liczbach – brakuje chętnych do studiowania pielęgniarstwa, a w Polsce pracujących w tym zawodzie jest mniej więcej dwa razy mniej niż na zachodzie. To widać w szpitalach. Kto się nami zajmie, kto nam poda leki i jak poprawić tę sytuację? O tym ze swoimi gośćmi rozmawia w nowym „Zero Znieczulenia” Jakub Kosikowski.

Pierwszą część wywiadu opublikowaliśmy w artykule pt. Pielęgniarki udzieliły wywiadu o przyszłości pielęgniarstwa.

Redaktor Jakub Kosikowski:

Co dalej z pielęgniarstwem? Nie chcę się mądrzyć, bo jestem lekarzem i przejdziemy do rozmowy z naszymi ekspertkami, bo naszymi gośćmi są dzisiaj Pani Przewodnicząca Ogólnopolskiego Związku Pielęgniarki i Położnych magister Krystyna Ptok i Sekretarz tego związku, pani Jolanta Januszczak, dodatkowo wykładowca akademicki zajmujący się przyszłymi adeptami pielęgniarstwa.

Cześć, bardzo nam miło, że zgodziłyście się przyjść, opowiedzieć naszym widzom o tym jaka jest przyszłość przed zawodem pielęgniarstwa. Bo rok temu zrobiliśmy już taki pierwszy odcinek o pielęgniarstwie. Było tam pielęgniarstwo młode kontra pielęgniarstwo doświadczone, bo był Gilbert z Naczelnej Izby Waszej i Bożena, która od wielu lat pracuje jako pielęgniarka na Pomorzu. Oni opowiadali o blaskach i cieniach tego zawodu, opowiadali o pensjach, opowiadali o warunkach pracy, o różnych możliwościach rozwoju, o tym czemu ludzie na to pielęgniarstwo nie idą, ale mimo wszystko idzie trochę więcej niż w latach ubiegłych. Ale to wszystko było oparte na ich przekazie, na tym, o czym oni opowiadali, bo mieliśmy do dyspozycji tak naprawdę ten słynny, moi widzowie to już ten znają na pamięć wykres demografii pielęgniarek, bo ja już w kilku odcinkach go pokazywałem i teraz też go jeszcze raz pokażę, ale brakowało nam właśnie takich dokładnych, procentowych danych tego, żeby powiedzieć jaka jest przyszłość przed tym zawodem. No i właśnie przychodzicie z odsieczą na tą naszą potrzebę, bo opublikowałyście taki raport kadrowy o kadrach pielęgniarek w Polsce. Ile ich jest, ile będzie potrzeba, ile pracuje z pacjentem, ile pracuje w NFZ-cie. (…)

Pytanie od widzów. Czym się różni pielęgniarka od opiekuna medycznego w uprawnieniach? Najprościej, żeby widz zrozumiał, bo on widzi w szpitalu kogoś w fartuchu i dopóki nie ma plakietki, to on nie wie czy to jest lekarz, czy to jest pielęgniarka. Dobra, ratownicy mają swoje inne wdzianka, ale czy to jest lekarz, pielęgniarka czy opiekun. Jakie są różnice w kompetencji, różnice w kształceniu?

Jolanta Januszczak: Przede wszystkim mamy tutaj, jeżeli chodzi o pielęgniarki, dwustopniowe kształcenie. Na poziomie licencjata tam jest 4600 godzin, więc to jest ogrom nauki. Można podjąć później też magisterium. Kompetencje różnią się zawsze. 3 plus 2. I tutaj nasi koledzy i koleżanki, absolwenci, nabywają bardzo, bardzo szeroki zakres kompetencji. Od przygotowania leków, podania leków wszystkimi drogami, czego w swoim zakresie, pomimo rozszerzania kompetencji opiekunów, oni jeszcze nie mają. I tak naprawdę idziemy przez każdą specyfikę. Od początku, od pielęgnowania, tak jak w kształceniu lekarskim na pierwszym roku też są praktyki z pielęgniarstwa i przygotowujecie się od podstaw pielęgnowania po najbardziej zawiłe tutaj aspekty, nie pomijając farmakologii, różnych zdecydowanych interwencji chirurgicznych itd. naprawdę pełen proces opieki, pielęgnowania, diagnostyki i leczenia wchodzi w zakres pielęgniarki.

Redaktor Jakub Kosikowski: A co z tego mogą robić opiekunowie? Czym oni się zajmują? Tak, żeby widzowie rozumieli różnicę.

Jolanta Januszczak: W tym momencie mogą pielęgnować, mogą opatrywać, pobierać cukier. Mogą podać leki. Właśnie teraz mamy nowelizację rozporządzenia pani minister, która pomimo wielu negocjacji, które były prowadzone, wprowadziła.

Redaktor Jakub Kosikowski: A to nie jest coś tak, że wy macie ten sam, może nie to, że problem, ale tak jakby jesteście tą samą grupą, w sensie tak samo problemy dotyczące lekarzy czy pielęgniarek załatwia się przekazując kompetencje zawodom, które są tańsze. Czyli tu jest dokładnie… po prostu w sensie kwestii wynagrodzeń w szpitalu. Że jeżeli mamy problem z lekarzami, to przekażmy część uprawnień pielęgniarkom, ratownikom. Jeżeli mamy problem z pielęgniarkami, to przekażmy opiekunom. To jest taka kaskada w tym kierunku idąca u Was tak samo.

Krystyna Ptok: Ale wydaje mi się, że to jest w ogóle trend międzynarodowy, bo pielęgniarki są w międzynarodowych organizacjach pielęgniarskich zrzeszone i już około 40% pielęgniarek w Polsce ma wyższe wykształcenie. Co za tym idzie, wyższe kompetencje. Mogą badać fizykalnie, wypisywać recepty na określone leki, kontynuować receptariusz po zleceniu pierwszym lekarza, mogą prowadzić pacjenta z cukrzycą w gabinecie swoim i decydować o tym momencie, w którym ta wizyta powinna już stać się wizytą lekarską. Analiza badań, wypisywanie skierowań na badania. Ten wachlarz jest bardzo szeroki. I wydaje mi się, że jeśli bym się przychylała do powiedzenia, że to takie oszczędności, to powiedzmy sobie też, że systemy ochrony zdrowia na całym świecie to są coraz droższe procedury, coraz droższy sprzęt, i należy też trochę myśleć o lokowaniu pewnych uprawnień u grup.

Tak jak my mówimy, opiekunowie medyczni mogą prowadzić plan pielęgnowania w określonych zakresach, bo na przykład leczenie ran też pierwszego stopnia. Leczenie odleżyn też tylko pierwszego stopnia. Potem już przejmuje to pielęgniarka. Więc myślę, że te kompetencje powinny być tak wskazane jednoznacznie, żeby nie było konfliktów kompetencyjnych między grupami zawodowymi, bo wszyscy mówimy, że dbamy o dobro pacjenta.

Jolanta Januszczak: Ale tutaj jeszcze bym dodała, że no właśnie, żeby nie wychodzić z rozporządzeniem przed szereg, bo też zdarzały się takie sytuacje, że mieliśmy wydane rozporządzenie, a jeszcze nie było toku kształcenia.

Krystyna Ptok: Jeszcze chyba musimy tu na antenie podkreślić, że o ile chodzi o kompetencje nowe opiekunów medycznych, to dotyczą wyłącznie osób, które skończyły kształcenie w roku albo rozpoczęły moduł kształcenia w roku 2023 i jeśli w tej chwili skończą kursy dokształcające, które mają wejść w życie, a tak ta grupa opiekunów, która pełne te kwalifikacje posiada, które są w rozporządzeniu, jest dosyć ograniczona.

Dalszy ciąg wywiadu wkrótce na pielegniarki.info.pl.