Rola pielęgniarki w leczeniu żywieniowym.

4 min czytania
Aktualności


Leczenie żywieniowe – rola pielęgniarki 

Zgodnie z przyjętymi zasadami dotyczącymi rozwoju zawodu, zarówno w Polsce, jak i w krajach europejskich, szczególnego znaczenia nabierają kompetencje pielęgniarki do czynnego udziału w pracach zespołu terapeutycznego w zakresie leczenia żywieniowego. Stan odżywienia pacjenta jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na przebieg leczenia, ponieważ brak tkankowych rezerw substratowych powoduje spowolnienie, a nawet zahamowanie wdrożonej terapii. Należy podkreślić, że jednym ze świadczeń zdrowotnych, do wykonywania których jest uprawniona pielęgniarka, jest edukacja chorego i jego rodziny w zakresie zasad żywienia.

Kompetencje pielęgniarki

Na podkreślenie zasługuje fakt, że minister zdrowia  w dniu 23 września 2019 roku podpisał rozporządzenie o nowym świadczeniu zdrowotnym, tj. poradzie pielęgniarskiej, która będzie funkcjonować w ramach świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.

W standardzie i organizacji udzielania przedmiotowego świadczenia zapisano, że pielęgniarka jest uprawniona między innymi do:

1) wykonywania podstawowych pomiarów życiowych i ich oceny oraz interpretacji, zgodnie z kompetencjami, także w zakresie prawidłowości odżywiania pacjenta,

2) przekazywania pacjentowi zasad leczenia żywieniowego.

Pielęgniarka jest uprawniona do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki nad chorym dorosłym i dzieckiem z zastosowanym żywieniem dojelitowym i pozajelitowym. Posiada wiedzę teoretyczną i praktyczną w zakresie:

– przyczyn niedożywienia,
– rodzajów niedożywienia,
– stopni niedożywienia.

Pielęgniarka, która ukończyła kurs kwalifikacyjny (pielęgniarstwo: rodzinne, paliatywne, opieki długoterminowej, onkologiczne, neurologiczne, internistyczne, geriatryczne, chirurgiczne oraz anestezjologiczne i intensywnej opieki) lub specjalistyczny (żywienie dojelitowe i pozajelitowe, podstawy opieki paliatywnej, opieka nad pacjentem ze stomią jelitową), nabywa w jego przebiegu umiejętności w zakresie:

– oceny stanu odżywienia pacjenta,
– planowania diety i dobrania właściwej metody żywienia w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta w czasie leczenia objawowego,
– zasad żywienia.
 
W powyższym aspekcie praktycznego znaczenia nabiera posiadanie przez pielęgniarkę wiedzy dotyczącej oceny niedoborów, wskazań i rodzajów wspomagania żywieniowego oraz rodzajów preparatów stosowanych w leczeniu żywieniowym. Dlatego pielęgniarka powinna posiadać niezbędną wiedzę, np. o czynnikach endogennych, predysponujących do rozwoju odleżyn – w celu zapewnienia choremu wysokobiałkowej diety, bogatej w witaminy A, C i E, cynk oraz z dodatkiem argininy. U niedożywionych pacjentów wzrasta prawdopodobieństwo powstania odleżyn oraz spowalnia się czas ich gojenia. To właśnie pielęgniarka, jako osoba blisko pacjenta, ma szansę zauważyć ten niebezpieczny stan.

Metody leczenia żywieniowego

Zastosowana metoda leczenia żywieniowego powinna uwzględniać stan pacjenta, jednostkę chorobową, wiek pacjenta, stan odżywienia oraz perspektywy w zakresie przewidywanego czasu  leczenia. Gdy chory nie może właściwie odżywiać się doustnie (np. je zbyt mało z powodu braku apetytu), należy podjąć decyzję o wprowadzeniu tzw. medycznego leczenia żywieniowego. Pierszym krokiem jest wzbogacanie tradycyjnej diety o doustne preparaty odżywcze np. Nutridrink.

Droga doustna może być stosowana u pacjentów z prawidłowym funkcjonowaniem przewodu pokarmowego oraz prawidłowym odruchem połykania. W przypadku, kiedy dieta oparta na tradycyjnych produktach spożywczych nie jest w stanie pokrywać zapotrzebowania na białko, węglowodany, tłuszcze oraz witaminy i składniki mineralne, należy wprowadzić do diety doustne preparaty odżywcze jako uzupełnienie diety. Natomiast liczna grupa pacjentów wymaga wdrożenia leczenia żywieniowego: dojelitowego lub pozajelitowego. Pierwsza metoda żywienia jest obarczona mniejszym ryzykiem niż żywienie pozajelitowe.  
Najbardziej fizjologiczną formą żywienia pacjentów wymagających żywienia leczniczego jest żywienie dojelitowe. W wielu przypadkach dla zbilansowania diety konieczne jest odżywianie chorych żywnością specjalnego przeznaczenia medycznego, czyli dietą przemysłową. Obecnie w ramach diety przemysłowej mamy możliwości zastosowania odpowiedniej podaży składników odżywczych i mineralnych dostosowanych do stanu klinicznego pacjenta.

Żywienie dojelitowe ma szerokie zastosowanie, np. w leczeniu niedożywienia, w okresie okołooperacyjnym, po udarach, przy odleżynach, w chorobie nowotworowej, u chorych nieprzytomnych. Wdrożenie żywienia dojelitowego zmniejsza powikłania poinfekcyjne po zabiegach chirurgicznych, skraca czas hospitalizacji oraz przyczynia się do wzrostu masy ciała u osób niedożywionych. Zaletą takiego żywienia jest fakt, że może ono być wdrożone nie tylko w podmiotach leczniczych, ale także w domu pacjenta.   

Do metod żywienia dojelitowego zaliczamy: żywienie poprzez zgłębnik nosowo-żołądkowy i nosowo-jelitowy oraz gastrostomię (PEG).
Metoda żywienia przez zgłębnik nosowo-żołądkowy lub nosowo-jelitowy stanowi alternatywę żywienia doustnego dla pacjentów, którzy mają problemy z połykaniem, są nieprzytomni lub wymagają intensywnego dożywiania. Ta metoda ma swoje ograniczenie i nie powinna być stosowana powyżej 30 dni. Jeżeli po 30 dniach stan pacjenta nie uległ zmianie i wciąż potrzebuje wsparcia żywieniowego, rekomendowne jest założenie gastrostomii.

Gastrostomia jest to metoda, która ma zastosowanie u osób z prawidłowo funkcjonującym przewodem pokarmowym, wymagających leczenia żywieniowego w dłuższej perspektywie czasu.

Diety w leczeniu żywieniowym

W przypadku metody żywienia przez sondę lub gastrostomię istnieje możliwość żywienia za pomocą diet miksowanych kuchennych, jednak nie jest to polecane. Metodą z wyboru jest dieta przemysłowa, która pozwala na kontrolę dostarczanych ilości składników odżywczych oraz jest łatwa w podaży ze względu na swoją konsystencję. W przypadku diety przemysłowej mamy możliwość dostosowania jej do danej jednostki chorobowej,  stanu pacjenta oraz jego tolerancji. Także zaletą diety przemysłowej jest możliwość pełnej kontroli nad ilością i jakością składników odżywczych dostarczanych pacjentowi. Dlatego żywienie w ramach miksowanej diety kuchennej jest trudniejsze oraz obarczone występowaniem błędów w zakresie dostarczania środków odżywczych adekwatnego do stanu klinicznego pacjenta. Podawanie miksu kuchennego jest też związane z większym ryzykiem zakażeń.

Mariusz Mielcarek



Zobacz także:

Pielęgniarki – zasady izolacji pacjentów.

Pielęgniarki w grupie mają tę samą postawę. Wyrównano "kominy płacowe". 

Związek pielęgniarek: wynagrodzenie pielęgniarki to 3300 PLN.


 

Komentarze

Oceń artykuł

Średnia ocen: 0 / 5. Ilość głosów: 0

Bądź pierwszym, który oceni wpis

8147 artykułów

O autorze

Czynny zawodowo specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej terapii. Były członek Okręgowej i Naczelnej Izby oraz delegat na Zjazd Krajowy samorządu zawodowego. Założyciel Ogólnopolskiego Portalu oraz Gazety Pielęgniarek i Położnych.
Artykuły
Zobacz także
AktualnościSzkolenia pielęgniarek i położnych

Pielęgniarki - władze izby pielęgniarek miały posiedzenia w Collegium Humanum.

1 min czytania
Współpraca izby pielęgniarek z Collegium Humanum… W dwóch artykułach redakcyjnych Ogólnopolskiego Portalu Pielęgniarek i Położnych informowaliśmy czytelników o współpracy władz izby pielęgniarek…
Aktualności

Zarządzanie w ochronie zdrowia – rozwijaj się na studiach podyplomowych

2 min czytania
Chcesz w przyszłości zająć się zarządzaniem jednostką leczniczą albo podmiotem działającym w sektorze ochrony zdrowia? Jako pielęgniarka masz już cenne doświadczenie w…
AktualnościNie dla ustawy OZZPiPNowa siatka płacOdszkodowania dla pielęgniarek LMPielęgniarki z mgr pozywają szpitaleWynagrodzenia pielęgniarek

Związek pielęgniarek zapomniał o pielęgniarkach na umowach cywilnoprawnych?

2 min czytania
Sprawa wynagrodzeń pielęgniarek na umowach cywilno-prawnych… Do sejmowej komisji zdrowia wpłynęła petycja w sprawie „zmiany art. 5 ustawy z dnia 8 czerwca…
Komentarze