Obowiązkowe szczepienia pielęgniarek – komunikat ministerstwa
Poniżej publikujemy na Ogólnopolskim Portalu Pielęgniarek i Położnych odpowiedź ministerstwa zdrowia na wystąpienie Ogólnopolskiego Związku Pielęgniarek i Położnych. Warto podkreślić, że Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych wsparła ideę wprowadzenia obowiązku szczepień dla zawodów medycznych. Za co podziękował osobiście minister zdrowia Adam Niedzielski.
Szanowna Pani Przewodnicząca,
w odpowiedzi na pismo z dnia 13 stycznia 2022 r., znak: ZK-131/VII/2022, w sprawie pytań związanych z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2021 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. poz. 2398) zwanego dalej „rozporządzeniem”, uprzejmie przedstawiam poniższe informacje.
Mając na uwadze pogarszającą się sytuacją epidemiczną rozporządzenie było procedowane w trybie odrębnym zgodnie z § 98 w związku z § 140 uchwały Nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. – Regulaminu pracy Rady Ministrów (M.P. z 2016 r. poz. 1006, z późn. zm.), z pominięciem etapu uzgodnień, opiniowania i konsultacji publicznych. Należy zauważyć, że od początku wprowadzenia stanu epidemii procesy legislacyjne z uwzględnieniem powyższego trybu są prowadzone w odniesieniu do aktów prawnych, które w sposób istotny mają wpływ na skuteczność zwalczania stanu epidemii, a także na zmniejszanie dolegliwości wynikających z wprowadzanych obostrzeń i ograniczeń, a ich wdrożenie ma charakter bardzo pilny.
Obowiązkowe szczepienia pielęgniarek – pytanie o podstawę prawną rozporządzenia
Odnosząc się do podstawy prawnej wydania rozporządzenia wskazuje się, że wydane rozporządzenie jest aktem nowelizującym rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz. U. poz. 491), które zostało wydane zgodnie z upoważnieniem ustawowym zawartym w art. 46 ust. 2 oraz z zakresem przedmiotowym tego upoważnienia określonym w art. 46 ust. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2021 r. poz. 2069 i 2120), zwanej dalej „ustawą”. Zatem podstawa prawna wydania rozporządzenia jest taka sama jak aktu nowelizowanego, natomiast zakres zmian wprowadzonych rozporządzeniem odpowiada zakresowi przedmiotowemu upoważnienia, zgodnie z art. 46 ust. 4 pkt 7 ustawy. W związku z powyższym brak jest podstawy do stwierdzenia, że rozporządzenie zostało wydane z przekroczeniem upoważnienia ustawowego.
Odnosząc się do wskazanego w Pani wystąpieniu pierwszego problemu, dotyczącego odesłania do art. 43 ust 3 ustawy należy przyjąć, że wskazano tu błędny artykuł, gdyż zapewne chodzi o art. 46 ust. 3 ustawy, zawierający odesłanie do art. 17 ust. 9 pkt 2, który to artykuł nie zawiera jednostek redakcyjnych w podziale na punkty. Jednak wskazany błąd w ustawie nie stanowi przesłanki, która unieważnia zawarte w art. 46 ust. 2 upoważnienie i pozbawia ministra właściwego do spraw zdrowia realizacji ustawowo nałożonego obowiązku w przypadku zaistnienia wskazanych w ww. przepisie okoliczności.
Przesłanki, które zadecydowały o obowiązkowych szczepieniach pielęgniarek
Odpowiadając na pytanie, co do przesłanek obligujących wydanie rozporządzenia, uprzejmie informuję, że przesłanki te zostały spełnione. Rozporządzenie zostało wydane na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 22 grudnia 2021 r., skierowany do Ministra Zdrowia na podstawie art. 46 ust 2 ustawy wraz z odpowiednim uzasadnieniem wskazującym m.in. na to, że wniosek jest zgodny ze stanowiskiem Rady Medycznej, która rekomenduje wprowadzenie obowiązkowych szczepień ochronnych przeciwko COVID-19 dla pracowników ochrony zdrowia mających bezpośredni kontakt z chorymi.
Rozporządzenie stosownie do upoważnienia obligującego Ministra Zdrowia do wydania go w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej, zostało zgodnie z obowiązującymi zasadnymi w wersji do druku podpisane również przez tego Ministra. Mając na uwadze wskazane przez Panią wątpliwości, co do katalogu osób objętych obowiązkowym szczepieniem na podstawie rozporządzenia przedstawiam poniższe stanowisko.
Obowiązkowi szczepień przeciwko COVID-19, stosownie do przepisów rozporządzenia podlegają, z wyjątkiem osób wskazanych w § 12a ust. 3 oraz § 12b, wszystkie osoby zgodnie z § 12a ust. 1 i ust. 3 – jeżeli do dnia 1 marca 2022 r. upłynie więcej niż 6 miesięcy od uzyskania pozytywnego wyniku testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2.
Powyższe stwierdzenie znajduje uzasadnienie z uwagi na to, że żaden z przepisów rozporządzenia nie stanowi o jakimkolwiek innym wyłączeniu, co do stosowania jego przepisów do osób wskazanych w § 12a ust 1, ani nie zawiera żadnych włączeń odnoszących się podmiotów wykonujących działalność leczniczą. Stosowanie zatem ww. przepisów nie jest uzależnione od formy zatrudnienia czy rodzaju zawartej umowy o pracę, jak również nie jest warunkowane formą, w jakiej dany podmiot wykonuje działalność leczniczą, statusu tego podmiotu, a także od tego czy posiada kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Należy zauważ, że wprowadzenie powyższych włączeń nie byłoby zgodne z celem, jakiemu ma służyć wprowadzona regulacja tj. ochrony grup osób najbardziej narażonych na zakażenie wirusem SARS-CoV-2, a jednocześnie zapewnienia utrzymania ciągłości świadczeń medycznych oraz zachowania należytego dostępu do tych świadczeń.
Obowiązkowe szczepienia pielęgniarek a uzyskanie odporności
Odnosząc się do zagadnienia związanego z wykonaniem szczepienia określonego w § 12a ust. 2 rozporządzenia zauważa się, że przepis ten, zgodnie z zakresem przedmiotowym upoważnienia, stanowi wyłącznie, iż osoby zobowiązane powinny poddać się szczepieniu ochronnemu wskazując na okres realizacji tego obowiązku, a nie przesądza o czasie uzyskania odporności.
Natomiast szczepienie powinno być przeprowadzone zgodnie z obowiązującymi zasadami, w tym z uwzględnieniem rodzaju szczepionki.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że pozostałe zagadnienia poruszone w Pani wystąpieniu odnoszą się do procedur związanych z weryfikowaniem certyfikatów oraz testów, i nie mogły stanowić materii rozporządzenia, gdyż sprawy te nie są objęte zakresem przedmiotowym upoważnienia ustawowego stanowiącego podstawę jego wydania.
Ministerstwo o pracach nad ustawą, która umożliwi pracodawcy wgląd w dokumentację potwierdzającą szczepienie
Natomiast wskazać należy, że aktualnie w Sejmie RP trwają prace nad wspieranym przez Rząd poselskim projektem ustawy o szczególnych rozwiązaniach zapewniających możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w czasie epidemii COVID-19 (druk nr 1846).
Projekt tej ustawy zawiera regulacje, których celem jest umożliwienie pracodawcy sprawowania rzeczywistej kontroli nad ryzykiem wystąpienia infekcji wirusa SARS-CoV-2 powodującego chorobę COVID-19 w zakładzie pracy poprzez możliwość weryfikacji statusu zdrowotnego wszystkich pracowników oraz osób pozostających w stosunku cywilnoprawnym z tym pracodawcą zatrudnionych w danym miejscu pracy.
Z poważaniem
z upoważnienia Ministra Zdrowia
Waldemar Kraska
Sekretarz Stanu
25 stycznia 2022 roku
Komentarz redakcji pielegniarki.info.pl
Z przedstawionej powyżej interpretacji rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień pielęgniarek i położnych wynika jedna zasadnicza kwestia.
Pracodawca nadal nie ma uprawnień do weryfikowania statusu zdrowotnego pielęgniarek i położnych
Poniższy fragment komunikatu:
Projekt tej ustawy zawiera regulacje, których celem jest umożliwienie pracodawcy sprawowania rzeczywistej kontroli nad ryzykiem wystąpienia infekcji wirusa SARS-CoV-2 powodującego chorobę COVID-19 w zakładzie pracy poprzez możliwość weryfikacji statusu zdrowotnego wszystkich pracowników oraz osób pozostających w stosunku cywilnoprawnym z tym pracodawcą zatrudnionych w danym miejscu pracy. jest kolejnym potwierdzeniem obecnego stanu rzeczy, że przedmiotowe rozporządzenie jest martwe. Dlaczego? Otóż jak potwierdza to sam wiceminister obecnie nie ma ustawy, która umożliwia pracodawcy sprawowanie rzeczywistej kontroli… poprzez możliwość weryfikacji statusu zdrowotnego wszystkich pracowników.
Z powyższego wynika, że pracodawca nie ma ustawowych uprawnień do weryfikacji wykonania przez pielęgniarki i położne szczepień ochronnych przeciwko COVID-19. Konsekwencją powyższego – wszelkie działania pracodawcy w celu sprawdzenia czy dana pielęgniarka się zaszczepiła albo zmuszanie do okazywania zaświadczenia o zaszczepieniu się są NIELEGALNE. Natomiast wdrażanie przez dyrekcje zakładów pracy systemu kar za brak szczepienia noszą znamiona dyskryminacji.
Projekty ustaw dające uprawnienia pracodawcy wgląd w dokumentację szczepienia wylądowały w koszu
Warto dodać, że dwa projekty ustaw, w których uregulowano kwestię uprawnień pracodawców do weryfikacji statusu zdrowotnego pielęgniarek i położnych zostały przez sejm odrzucone. Wobec powyższego pracodawcy nadal nie mają prawa do weryfikacji statusu zdrowotnego pielęgniarek i położnych.
